Çocuklarınızı yetiştirirken anne-baba olarak kazanma ve kaybetme duygularını nasıl yönlendirmelisiniz? Bu konuda öncelikle çocukların iç dünyalarında kazanma ve kaybetmenin yerini anlamak, sonrasında ise ebeveyn olarak bir yol belirlemek iyi bir bakış açısı olabilir.
Kaybetmek ve kazanmak çocuklar için ne ifade eder?
Kaybetmek ve kazanmak, çocuklar için varoluşlarını sorguladıkları, kabul görüp görmeyeceklerini anladıklarını düşündükleri, potansiyellerini keşfettikleri bir alan. Çocuklar bu noktada kaybetmeyi çoğu zaman yıkıcı, değersizleştirici ve özgüvenlerini azaltıcı bir etki olarak yaşayabiliyor.
Aslında çocuklar dünyaya geldikleri andan itibaren kayıplar yaşamaya başlarlar. Uzunca bir süre içlerinde oldukları bedenden çıkmak; yaşadıkları ilk ayrılık, yani ilk kayıp olarak tanımlanabilir. Sonrasında anne bedeninin farklı bir beden olmasının farkındalığının kaybı, memeden ayrılma, tuvalet alışkanlığı ile bez kaybı derken anne-babalar fark etmese bile kendi süreçleri içerisinde kazanır ve kaybederler.
Tabii ki tüm bu kayıpların dışında oyun, oyun oynamak, başarmak ya da başaranı takdir edebilmek ayrı bir konu. Bu konularda anne-babalara çok iş düşüyor. Peki, anne ve babalar ne yapmalı?
Anne ve babaların yapabilecekleri
Bu sorunun yanıtı her çocuk için farklılaşsa da bazı ortak noktalardan bahsetmek faydalı olabilir:
- Örneğin, bir oyunu ya da yarışmayı kaybettiğinde süreci nasıl yöneteceğimizi bilmediğimiz için sürekli çocuklarımızın kazanmasını sağlamak oldukça yanlıştır. Bu durum, çocuk ilk yenilgiye uğradığında yaşayacağı yıkımın çok daha büyük olmasına neden olacağı gibi çocuğun gelişimini de olumuz etkileyecektir.
- Çocuklarda özgüvenin oluşmasında, kazanmayı ve kaybetmeyi yönetmelerinin de belirleyici olduğunu unutmamalıyız. Bunu hissettirebilmek için onlardan beklentilerimizi sağlıklı bir seviyede tutmak, oyun oynarken basit oyunlarla başlayıp yaşına ve gelişimine uygun oyunlar ile devam etmek, ilk etapta aşırı rekabet içeren oyunları tercih etmemek faydalı olacaktır.
- Olası kaybetme durumunda, “Her oyunda daha iyi oluyorsun, çok yeteneklisin”, “Gerçekten çok yaratıcı bir oynadın, bu oyunda senden çok şey öğrendim”, “Seninle oyun oynamak çok keyifli” gibi sözler, doğru şekilde motive edici cümlelerdir.
- Ne yaparsak yapalım kayıplar yaşanacaktır ve yaşanmalıdır da. Olası kayıplarda kabul etmek ve o an yaşadığı duyguyu ona yansıtmak ve çocuğumuzun öfkesini kabul ederek soğukkanlılıkla yanında kalmak, sakinleşmesinde çok önemli bir rol oynayacaktır.
Ebeveynlik yolculuğunda çocuğunuzu başkalarıyla karşılaştırmamasınız. Çocuklar bu tip duyguları, kelimelerle ifade edilmeseler bile hissedeceklerdir. Ve tabii ki çocuklarınıza örnek olmak çok önemli. Onların dahil olduğu ya da olmadığı herhangi bir süreçte yaşadığınız kaybetme hissini nasıl yönettiğiniz, onlar için belirleyici olacaktır. Çocuklarınızın gözleyerek öğrendiğini unutmamalısınız.
