Yenidoğan Tiroid Hastalığı (tsh)
Doğumsal hipotiroidi yani tiroid hormonunun yetersizliği yenidoğan bebeğin beyin gelişimini negatif yönde etkileyerek zeka geriliğine neden olur. Bu hastalığın erken tanı ve tedavisi çok önemlidir.
Tiroid bezi boynun alt kısmında bulunan ve tiroid hormonlarını salgılayan bir bezdir. Tiroid normal boyutta olduğu zaman görülmez ve elle hissedilmez. Büyüdüğü zaman elle hissedilir ve baş normal durumda veya geriye atıldığı zaman görünür hale gelir.
Bezin vücuttaki görevi tiroid hormonları yapmak ve kana salgılamaktır. Tiroid hormonları tiroidden salgılanır ve TSH adı verilen hipofizden salgılanan hormonla uyarılır. TSH tiroid bezini uyararak tiroid hormonlarının, yani T3 ve T4’ün salgılanmasını sağlar.
Tiroid hormonları büyüme ve gelişme, oksijen kullanımı ve ısı oluşumu, sinirsel işlevler, şeker, yağ ve proteinlerin kullanımı ile vücut metabolizmasını ayarlar. Tiroid hormonu eksikliği yenidoğanlarda hem yavaş büyüme hem de zekanın az gelişmesi ile sonuçlanır.
Sağlık Bakanlığı tarafından ülkemizde yenidoğan bebeklere hipotiroidi tarama testi uygulanmaktadır. Taramada hastalık şüphesi bulunan bebeklerde ileri tanı ve tedaviyi Çocuk Endokrinoloji Hastalıkları Bölümü planlar.
Doğumsal Hipotiroidinin Nedenleri Nelerdir?
Tiroid bezi anne karnında iken hiç oluşmamış veya küçük boyutta gelişmişse bebekte hipotroidi gelişir. Bazılarında ise tiroid hormonu üretiminden sorumlu gerekli olan enzimlerin çalışmaması söz konusudur.
Annede iyot yetersizliği, Haşimoto hastalığı nedeniyle bebekte hipotiroidi oluşabilir.
Doğumsal Hipotiroidinin Tespiti Niçin Önemlidir?
Çocuklarda beyin gelişiminin büyük bir oranı için ilk üç yıl içinde olmaktadır. Özellikle ilk 6 ay çok önemlidir. Beyin sinir hücrelerinin sağlıklı gelişimi için vücutta birçok metabolik olayı düzenledikleri için tiroid hormonlarının yeterli düzeyde olması gerekir. Bebekte hipotiroidi mevcudiyetinde beyin hücrelerinin gelişimi bozularak kalıcı zeka geriliği ortaya çıkar.
Hipotiroidinin tedavisi basit ve ucuzdur.
Tanı alan bebeğe doğumu takip eden haftalar içinde tedaviye başlanırsa bebeğin zeka düzeyi normal düzeye ulaşır. Tedavideki her 1 aylık gecikme zeka puanında 5 puanlık düşüşe yol açmaktadır.
Yenidoğan bebekte tsh değeri kaç olmalıdır
Normal bir bebekte tsh değeri 0.35 ve 4.30 arasındadır ancak yaş artışı ile birlikte bu değerde yükselebilmektedir. TSH değerinin bebeklerde yüksek veya düşük olması bazı hastalıklara yol açabilmektedir. Bu nedenle bebeklerin doğumu itibariyle bu gibi hormon değerlerinin kontrolünün yapılması gerekmektedir
Doğumsal Hipotiroidinin Belirtileri Nelerdir?
En önemli belirti uzamış sarılıktır. Yenidoğanda fizyolojik olarak kabul edilen ve bir haftadan sonra azalan yenidoğan sarılığı bu bebeklerde uzun sürer.
Bebekte ayrıca
· halsizlik,
· emme güçlüğü,
· kalın sesle ağlama,
· vücut ısısını koruyamama ve üşüme,
· kabızlık belirtileri de mevcuttur.
Ayrıca boy kısalığına yol açan hormon hastalıkları içinde öncelikle tiroid hormonunu ele almak gerekir, çünkü normal boy artışı için tiroid hormonu gereklidir.
Doğumsal Hipotiroidinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bebeğin troid bezinin üretemediği tiroid hormonu bebeğe günde 1 kez ağızdan verilir.İleri yaşlarda görülen geçici hipotiroidilerde doktor kontrolü altında verilen troid ilaç tedavisi azaltılarak zaman içinde kesilebilir. Ancak kişide kalıcı hipotiroidi var ise tedavi ömür boyu sürmelidir.
