Bebeğin ya da çocuğun genellikle gecenin herhangi bir saatinde çırpınarak uyanması, etrafını algılayamaması, sanki hayali bir şeyler görüyormuş gibi konuşması,ağlaması gibi durumlarla karşılaşan birçok ebeveynin cevap aradığı bu konu hakkında Uzman Pedagog Dr. Adem Güneş’in gece terörünü, gece terörünün nedenlerini ve ailelerin neler yapması gerektiğini anlatan bir yazıyı sizler paylaşmak istedik.
Çocuğun genellikle gecenin herhangi bir saatinde çırpınarak uyanması, etrafını algılayamaması, sanki hayalen bir şeyler görüyormuş gibi konuşması ve ağlaması, iletişime kapalı olması hali gece terörü olarak açıklanır. Birkaç dakika ile çeyrek saat arasında sürebilir.
Çocuk kendine geldikten sonra hiçbir şey hatırlamayabilir. İsmi her ne kadar “gece terörü” de olmuş olsa gece terörü denilmesinin sebebi genellikle gece yaşanılan terörize edilmiş kaotik ve karmaşık duygular barındıran bir davranış olmasındandır. Her ne kadar gece terörü denilse de çok nadiren de olsa gündüz uykularında da gece terörüne rastlanır.
Gece terörünün 4 ana sebebi :
1. UYKU APNESİ
Uyku apnesi geniz yolu problemlerinden bir tanesidir. Geniz etinin nefes borusunu tıkaması ve kişinin uyku esnasında nefes alamaması durumudur. Organizma nefes yolunun kapanması durumuyla karşı karşıya kaldığında, acilen bu durumdan kurtarmak için kişiyi uykudan uyandırmaya ve uyanıklık haliyle oksijen alımına devam ettirmeye çalışır. Nefes alamama sırasında uyanmaya çalışan vücudun bir türlü uyku halinden uyanıklığa geçememesi, fizyolojinin uyanması halinde ruhen kişinin uyanıklık haline geçememesine “uyku apnesi” denir. Kişi sanki fizik olarak uyanmış gibi görünse de, yatağa otursa da henüz ruhen uyanmamıştır. Hayal aleminden reel aleme geçememiştir. Bundandır ki gece terörü yaşayan kişiyle konuşulsa da o kişinin vereceği cevaplar gerçek yaşama ait vereceği cevaplar değil, içinde bulunduğu hayal aleminden getirdiği cevaplardır ve bu durum bir huzursuzluk halidir.
Sigara Bebekleri Ağlatıyor!
2. DERİN UYKU
Bazı çocukların uykusu çok yüzeyseldir. Çıt sesiyle uyanabilirler, bazı çocukların ise uykusu derindir. Derin uyku problemi yaşayan çocuklarda alt ıslatma sıklıkla görüldüğü gibi gece terörüne de rastlanmaktadır. Uyku apnesinde olduğu gibi çocuk uyanması gereken bir kabus gördüğünde, kaygıları onu fiziksel olarak uyanmaya zorlamasına rağmen, ruhen bir türlü uyanamaması hali çocukta kabusun etkisiyle gece terörü oluşmasına sebep olur.
Genetik Olabilir!
Derin uyku, genellikle genetik olarak ebeveynden çocuğa aktarılabilen bir durumdur. Aşırı yorgunluk hastalık ve ilaç kullanmayla görülen uyanamama hali derin uyku problemini oluşturmasa da gece terörünü tetikleyebilir.
Sürekli Ağlıyorsa Sebebi Bu Olabilir!
3. TRAVMATİK OLAY
Çocuğun günlük yaşamda karşılaştığı olaylar, izlediği filmler, anlam veremediği belirsizlikler, ölüm, taciz deprem gibi beklenmedik olaylar gece terörünü oluşturabilir. Çocuk, gündüz yaşadığı olayları kabus olarak değil, ancak beyin hücrelerinin bir korunma tedbiri olarak veya bilinçaltının uyanması olarak yaşadığında gece terörü ortaya çıkar.
4. GÜVENLİ BAĞ ZAYIFLIĞI
0-4 yaş döneminde çocuğun bir duygusal yakına güvenlice bağlanamaması durumunda sıklıkla gece terörüne yakalanır. Bu durum, böylesi çocukların genellikle yüksek bir yerden aşağıya düşerken herhangi bir kurtarıcının olmamasıyla (genellikle güvenli bağının olamamasının karşılığı) veya kendisini korkunç birinin kovalamasıyla sığınılacak yer bulamamasıyla korku dolu bir kabusla uyanamamasıdır. Anne yokluğu veya anne yokluğunda anne yerine geçen bir duygusal yakına bağlanamaması bu duruma köken teşkil eder.
Gece Terörü Yaşayan Çocuğa Nasıl Davranılmalı?
Gece terörü yaşayan çocuğu sarsarak, tokatlayarak, yüzüne su atarak uyandırmak asla doğru olmayacak bir yöntemdir. Çocuğun ruhen uyanamamış olmasına rağmen fiziğini zorlayarak uyandırmaya çalışmak, akıl hastalığına kadar varabilecek problemleri tetikleyebilir.
Gece terörü yaşayan çocuğa sadece el ile temas etmek, elini avuç içine alıp teselli vermek, sarılmak, sakin bir sesle “buradayım, yanındayım” demek doğru bir yöntemdir. Henüz uyanmadan çocuğa su içirmek, ağıza bir şeyler koymaya çalışmak, damak çekip, tokat atmak yanlış yöntemlerdir. Çocuk uyandıktan sonra sakinliğe ihtiyacı vardır. Konuşarak ne olduğunu anlattırmaya çalışmak çocuğu yorar. Sarılarak, teselli ederek birlikte uyumak iyi gelir.
Mükemmel Baba Yoktur Ama Siz Yinede Bunlari Deneyin
Gece terörünün kendisi değil kökenleri çözülmelidir. Gündüz etkisinde kalınan olaylar çözümlenmeli, anne çocuk bağı (güvenli bağı) kuvvetlendirilmeli, uyku apnesi varsa hekim desteği alınmalıdır. Derin uyku problemi zamanla geçecektir.
Anlık gece terörleri genellikle günlük olayların tesiriyle olur. Haftada 2-3 kez ve 6 ay süren gece terörleri ruhsal ya da duygusal problemin varlığını işaret eder. Pedagojik bir yardım alınmasını gerektirir.
