Aileler genellikle çocuklarını mutlu etmek için onların her istediklerini yapmaya gayret gösterirler. Ancak sanılanın aksine çocuğun her talebini yerine getirmek, her beğendiğini satın almak, yapmak istediği her şeye izin vermek çocuğu mutlu değil, doyumsuz yapar.
Her istediği gerçekleşen çocuk her seferinde daha fazlasını ister ve aile bireylerini yönetmeye başlar. Bu durum aile içinde iletişim sorunlarının da ortaya çıkmasına neden olur.
Evdeki sınırları belirlemek hem çocukların hem yetişkinlerin hayatlarında önemli bir yere sahiptir.
Her ailenin kendi içerisinde belirli sınırları vardır. Bu, aile yapısının bir parçasıdır ve olması gereken bir durumdur. Sınırlar sayesinde aile bireyleri birbirleriyle daha sağlıklı ve mutlu bir ilişki kurarlar. Belirlenen sınırlar sayesinde rol karmaşası yaşanmaz. Aile içindeki bir bireyin hayatındaki hangi alanlara, ne ölçüde ve kimlerin müdahale edebileceği sınırlarla belirlenir ve korunur. Böylece aile üyelerinin birbirlerine karşı takınacakları tutum ve davranışlar belirlenmiş olur. Bu da daha sağlıklı bir ilişki kurulmasında önemli bir etkendir.
Aile Üyeleri Arasında Sınırları Belirlemek
Aile içerisinde çizilen sınırlar aile bireylerinin ilişkisi için önemlidir. En az bunun kadar önemli bir diğer konu da sınırlar, çocukların dünya ile kurdukları ilişki, öğrenme süreci, kendilerini tanımaları ve güvenlikleri için de ayrıca önemlidir. Çocuklar, sınırlar sayesinde dünyayı öğrenirler. Sınırlar bir bakıma onlar için yol göstericidir. Ev içerisinde öğrendikleri doğrultusunda diğer insanlarla ilişki kurarlar. Eğer çocuklar sınırların belli olduğu, herkesin birbirine ve sınırlarına saygı duyduğu bir ortamda büyürse ilerleyen yaşlarda başkalarının kendi sınırlarını ihlal etmelerine izin vermezler. Ne zaman hayır demeleri gerektiğini, ne zaman dur demeleri gerektiğini bilirler.
Aile bireyleri arasında sınırların olması kadar bu sınırların özellikleri de önemli bir konudur. Çünkü her sınır aynı sonucu doğurmaz.
Aile İçerisinde Sınırları Belirlenirken Nelere Dikkat Edilmeli?
Aile içerisinde koyulan her sınır işlevsel olmayabilir. Temelde ilişkiyi ve aile bireylerini korumak, mutlu olmalarını sağlamak için çizilen bu sınırlar, dikkat edilmediğinde tam tersi bir etki de yaratabilir. Sınırların sağlıklı bir şekilde çizildiği ve korunduğu ailelerde, her birey karşılığında düşmanca bir tavır olmayacağını bilerek kendisini özgürce ifade eder. Sağlıklı sınırların çizilmediği ailelerde ise genel olarak belirsizlik hakimdir ve aile bireyleri güvende ve değerli hissetme sorunları yaşar. Bu nedenle sınırları belirlerken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır.
Sınırları belirlemeden önce sınırlarla ilgili yanlış inanışları değiştirmek gerekiyor. Sınır denildiği zaman akıllara genellikle yasaklar, katı kurallar, mesafe, kopukluk ya da cezalar geliyor. Bu nedenle sınırların olduğu bir ilişkinin katı ve mesafeli olacağı düşünülürken; sınırların olmadığı bir ailenin ise daha samimi ve açık olacağı yanılgısı oluşuyor. Bu noktada sınırların nasıl bir etkisinin olacağını koyulan sınırların özellikleri belirler.
Sınırların belirsiz olduğu, iç içe geçtiği ailelerde roller belirsizdir. Bu da karmaşanın ve çatışmaların yaşanmasına neden olur. Kimse duruma ya da kişiye nasıl yaklaşacağını, nerede durması gerektiğini bilemediği için bir belirsizlik hakimdir ve sonunda ne ile karşılaşılacağının bilinmemesi kişiler üzerinde güvensizlik ve kaygıya neden olur. Sınırların çok katı olduğu ailelerde ise durum tam tersidir. Aile bireyleri arasında oldukça zayıf hatta yok sayılabilecek bir ilişki vardır. Çocuklar ve ebeveynler arasında olması gereken destekleyici ve sevecen ilişki kurulmaz. Katı sınırlar gerçek bir bağ kurulmasının önünde engel oluşturur. Bu nedenle belirlenen sınırların gerektiği yerlerde esnetilebilir olması gerekir.
Sınırlarla ilgili dikkat edilmesi gerekenler;
- Sınırlar açık ve net olmalıdır.
- Neden böyle bir sınır konulduğu açıklanmalıdır. “Ben öyle diyorum.” demek yerine neden böyle bir ihtiyaç olduğu herkes tarafından bilinmelidir.
- Genel kurallar herkes için geçerli olmalıdır. Örneğin, odaya girmeden önce kapının çalınması gerekiyorsa hem çocuklar ebeveynlerinin hem de ebeveynler çocuklarının odalarına girmeden önce kapıyı çalmalıdır.
- Sınırların herkesin hakkını korumalıdır.
Sınırları Korumak İçin Neler Yapılabilir?
Sınırları belirlemek kadar onları korumak da bir o kadar önemlidir. Eğer belirlenen sınırlar ihlal edilirse ne kadar doğru bir başlangıç yapılmış olsa da devamlılığı ve verimliliği olmaz. Bu nedenle tutarlı olmak en önemli kuraldır. Bir gün dikkat edilen bir kural diğer gün ihlal edilirse, biri tarafından önem verilen sınır başka bir üye tarafından dikkate alınmazsa sınırların korunması çok zordur.
Sınırların korunması için bir diğer önemli kural da ebeveynlerin çocuklar için model olmalarıdır. Çocuklar, anne babalarının davranışlarını taklit ederek öğrenirler. Eğer ebeveynler sınırları ihlal ederlerse çocuklar da aynılarını yapacaklardır. Bu nedenle ebeveynlerin, çocuklarında görmek istedikleri davranışları öncelikle kendilerinin yapması gerekir.
Bir ailede sınırlar ne kadar açık ve net çizilirse ve ne kadar iyi korunursa aile bireyleri arasındaki ilişki de o kadar sağlıklı ve aile bağları o kadar güçlü olacaktır.
