Annelerin en büyük problerinden biride bebeklerin uyumaması veya uyku düzenin olmaması gelin bebeğinizin hangi ayında ne kadar uyumalı ve uyku düzenini nasıl oturtmalıyız birlikte inceleyelim.
Bebeklerde uyku problemi;her annenin bir kez dahi olsa yaşadığı bir sorundur. Her bebeğin uyku ihtiyacı birbirinin aynı olmasa da, belli yaşların ortak genel özellikleri vardır ve bunları bilerek, aynı anda da kendi bebeğinizin uyku işaretleriniz gözlemleyerek bebeğiniz için ideal uyku düzenini rahatlıkla oluşturabilirsiniz.
0-6 Hafta Bebek Uyku Düzeni
Yeni doğan bebeklerin 24 saat içinde uykuda geçirdikleri süre 16-18 saat arasındadır. Gündüz uykularında belli bir düzen yoktur. Beslenir, 10-15 dakika ayık kalıp yeniden uyurlar. İnanılmaz bir hızla gelişen bebeğiniz, bu hızı karşılayacak enerjiyi bulabilmesi için neredeyse günün tamamını uyuyarak ve beslenerek geçirir.
Gündüzleri kesintisiz 4-5 saat uyuyor fakat geceleri çok sık uyanıyorsa, gece-gündüz karmaşası yaşıyor olabilir. Gündüz uykularını aydınlık, gece uykularını ise karanlık ve sessiz bir ortamda uyumasını sağlayabilirsiniz.
Gündüz uykusu 2 saatten daha uzun sürüyorsa bebeğinizi nazikçe uyandırıp besleyebilirsiniz. Böylece hem gerekli sıklıkta beslenmiş olur hem de gündüzleri kısa geceleri uzun uyumaya alışır. Uyuyan bebek uyandırılır mı! Diyeceksiniz ama unutmayın, ona gündüz ve geceyi öğretiyorsunuz, kötülük yapmıyorsunuz.
6 Hafta-3 Ay Bebek Uyku Düzeni
Günde 3 veya 4 kez gündüz uykusu uyurlar. Bazı bebeklerin gündüz uykuları 1,5-2 saat sürerken diğerleri kurulmuş saat gibi her uykusundan 30 veya 45 dakika sonra uyanır. Bunun nedeni, bu aylarda gündüz uykularının henüz tam olarak olgunlaşmamış olmasıdır.
Bu dönemde bebeğinizin daha iyi uyuması için neler yapabilirsiniz?
Artık bebeğiniz için günlük bir rutin oluşturabilirsiniz. Gün içinde beslendiği, oynadığı, uyuduğu saatleri düzenlemek, bebeğinizin hem daha iyi uyumasını hem de gün boyu daha huzurlu olmasını sağlayacaktır.
Bebeğinizin uyku işaretlerini anlamaya çalışarak, uykusu geldiğini fark ettiğiniz anda hemen uyku rutininize başlayın. Unutmayın, daha çok yorulması için bebeğinizi uzun süre ayık tutarsanız uykuya dalması çok daha zor olur. Bu haftalarda bebeğinizin gündüz uyumadan geçirebileceği süre bir buçuk saat kadardır.
Bebeğinizin akşam uykusuna yatış saatini ihtiyacına göre 18:00 ile 20:00 arasına çekmeye çalışın. Bu zamana kadar bebeğiniz hep 22:00’de uyuduysa, uyku saatini üç günde bir yarım saat öne alın. Böylece bebeğinizin alırı yorulmasını engelleyerek gece daha iyi uyumasını sağlayabilirsiniz.
3-6 Ay Bebek Uyku Düzeni
Eğer bu zamana kadar bebeğinizin uykuyla ilgili yanlış ilişkilendirmeler yapmasına neden olmadıysanız, çabalarınızın sonucunu artık bu aylarda görebilirsiniz. Bebekler 3. ve 5. Aylar arasında uyku öncesinde kendi kendilerini sakinleştirebilme becerisini edinirler. Bu, bebeklerin kendi kendine uykuya dalabilmeleri ve gece uyandıklarında size ihtiyaç duymadan uykuya devam edebilmeleri için gerekli olan en önemli beceridir.
Bu dönemde bebeğinizin daha iyi uyuması için neler yapabilirsiniz?
Akşam 18:00 ile 20:00 arasında bebeğinizin uyku işaretlerini iyi gözlemleyip uykusu geldiğini görünce hemen uyku hazırlıklarınıza başlayın. Gece uykusuna geç yatar ve uyku öncesinde aşırı yorulursa gece sık sık uyanacaktır.
4. ay civarında bebeklerin gündüz uyku ihtiyacı azalmaya başlar. Bebeğiniz gündüz uykularına zor dalıyor ve her seferinde yalnızca 45 dakika uyuyorsa, uyanık kaldığı süreyi aşamalı olarak arttırıp gündüz uyku sayısını bir tane azaltabilirsiniz (4’ten 3’e).
Normalde geceleri iyi uyuyan bebeğiniz 5.- 6. ay döneminde gece acıkarak uyanmaya başladıysa, gündüz aldığı sıvı beslenme O’na yeterli gelmiyor olabilir. Katılara geçiş için uygun zamanda olup olmadığınızı doktorunuza danışmalısınız. Unutmayın, bebeğinizin gece iyi uyuması için gündüz karnının iyice doyması gerekir.
Bu aylarda çoğu bebek geceleri 6-8 saat kadar kesintisiz uyuyabilir, tabii eğer uykuya geçmek için dışarıdan bir desteğe (sallanmak, emzirilmek gibi) ihtiyaç duymuyorlarsa. Gündüzleri bir buçuk – iki buçuk saat arasında uyumadan durabilirler ve 3 kez gündüz uykusu uyurlar.
6-9 Ay Bebek Uyku Düzeni
Bu dönemde bebekler fiziksel olarak hızlı bir gelişim göstermeye devam ederler. Katı gıdaya geçerler, oturmaya, emeklemeye, diş çıkartmaya başlayabilirler. Bu gelişim süreçlerinin hepsinde bebeğinizin hem gündüz hem de gece uykusu olumsuz etkilenebilir. Eğer bebeğiniz kendi kendine uykuya dalabilme becerisini edindiyse, birkaç gün süren uyku problemlerinin sonunda yeniden kendi düzenine dönecektir. Bu aşamada sizin her zamanki rutininizi devam ettirmeniz ve bozulan düzeni yeniden sağlamanız gerekir.
Bu yaştaki bebeklerin gündüz uyanık kalabildikleri süre iki buçuk – üç buçuk saat arasındadır. Gün içinde iki veya üç kez uyurlar. Bu aylarda bebeğinizin kilosuna göre gece beslenme ihtiyacı yavaş yavaş ortadan kalkar. 9 aylık bebeklerin bir kısmı akşam geceleri 11-12 saat kesintisiz ve beslenmeden uyuyabilirken, bir kısmının ise gece hala 1-2 kez beslenmeye ihtiyacı olabilir.
Bu dönemde bebeğinizin daha iyi uyuması için neler yapabilirsiniz?
Bebeğiniz gece uyanıp oturuyor veya tutunup ayağa kalkmaya çalışıyor olabilir. Edindiği bu yeni becerileri gündüz bol bol tekrar etmesini sağlarsanız, bu tür gece uyanmalarını engelleyebilirsiniz.
Bebeğiniz büyüdükçe uyanık kalabildiği süre artar ve gündüz uyku ihtiyacı azalmaya başlar. Bebeğiniz gündüz uykularına zor dalıyor ve her seferinde yalnızca 45 dakika uyuyorsa, uyanık kaldığı süreyi aşamalı olarak arttırıp gündüz uyku sayısını bir tane azaltabilirsiniz (3’ten 2’ye).
Bebeğinizi gece uykusuna 18:00 ile 20:00 arasında yatırmaya devam edin. Gece uykusuna yatma zamanını belirlerken o günkü gündüz uykularını ne zaman ve ne kadar uyuduğunu da hesaba katın. Gündüz az uyuduysa, gece uykusuna erken yatırmalısınız.
Bu önerilere ek olarak daha erken aylardaki uyku tavsiyelerimize de bir göz atmak isteyebilirsiniz
9-12 Ay Bebek Uyku Düzeni
Bu aylarda artık bebeklerin gündüz uykuları düzene girmiştir. Biri sabah diğeri öğleden sonra olmak üzere gün içinde iki kez uyurlar. 12. Aya doğru tek gündüz uykusuna geçme zamanı geldiğine dair işaretler verebilirler. Bu geçiş dönemlerinde gece uykusuna erken yatırmak (18:00 – 19:00 civarında) gerekebilir.
Ayrılık kaygısının yaşanabileceği bir dönemdir. Bazı bebekler bunu çok hafif atlatırken, bazıları ise çok yoğun yaşayabilir ve bu durum uyku düzenini etkileyebilir. Bu zamana kadar çok iyi uyuyan bebekler bile, eğer ayrılık kaygıları yoğunda uykuya geçişte sorun yaşayabilirler.
9-12 ay arasındaki bebeklerin genellikle gece beslenme ihtiyacı ortadan kakmıştır ve geceleri 11-12 saat kesintisiz uyuyabilirler. Eğer bebeğiniz hala geceleri sık sık uyanıyorsa ve gündüzleri yeterli beslendiğinden eminseniz, bu uyanmaların nedeni çok büyük ihtimalle alışkanlıktır. Biraz çaba ve sabırla bu sorunu ortadan kaldırabilirsiniz.
Bu dönemde bebeğinizin daha iyi uyuması için neler yapabilirsiniz?
Bebeğiniz ayrılık kaygısı yaşıyorsa ve yatağına koyduğunuzda ağlamaya başlıyorsa, gündüzler ce-e gibi oyunlarla bir yere gitseniz bile her zaman geri döneceğinize dair O’na güven verebilirsiniz.
Gündüzleri iki kez uyuyan bebeğiniz bu iki uykusundan birine geçişte ağlamaya başladıysa veya bu uykusunu çok kısa uyuyorsa, bu uykuya artık ihtiyaç duymuyor olabilir. İki uykudan tek uykuya geçiş dönemi zor bir dönemdir ve genellikle 12-18. Aylar arasında tamamlanır. Gündüz uykularının süresini ve zamanlamasını ayarlayarak bir süre daha günde iki kez uyumasını sağlayabilirsiniz.
Bebeğiniz son öğlen uykusundan saat 15:00’ten önce uyandıysa, gece uykusuna en geç saat 19:00 gibi yatmasını sağlayın. Aksi taktirde gece uykusu öncesinde aşırı yorulabilir ve bu durum gece uyanmalarına neden olabilir.
Yürüme becerilerini yatağında geliştirmemesi için gün içinde bol bol hareket etmesini, yeni öğrendiği becerilerini pekiştirmesini sağlayın. Aksi taktirde gece uyanıp antrenmanlara başlayabilir.
Diş çıkartırken yaşadıkları sıkıntılar bebeklerin uykularını da olumsuz etkileyebilir. Eğer bebeğinizin uykuları normalde düzenliyse, 2-3 gün süren diş sıkıntısı sonrasında sizin de yardımınızla eski düzenine dönmesi sorun olmayacaktır. Diş çıkartma dönemi uyku eğitimine başlamak için doğru bir zaman değildir.
Uyku saati öncesinde televizyon seyretmek bebeğinizin uykusunu olumsuz etkileyebilir. Günün bu son saatlerinde daha sakin aktiviteler tercih etmek, bebeğinizin daha iyi uyumasını sağlayacaktır.
1-2 Yaş Bebek Uyku Düzeni
Bebeklerin artık yavaş yavaş çocukluğa adım attıkları bir dönemdir. Ortalama olarak gündüzleri 2-3 saat ( bir veya iki gündüz uykusu) geceleri ise 10-12 saat arasında uyurlar.
Eğer bebeğiniz bu zamana kadar hiçbir zaman iyi uyumadıysa, çok büyük ihtimalle yanlış uyku ilişkilendirmeleri vardır. Yani uykuya dalabilmek ve gece uyandığında uykuya dönebilmek için sallanmaya, emmeye veya benzeri dış desteklere ihtiyaç duyuyordur. Bebeğiniz doğduğundan beri henüz hiçbir gece kesintisiz uyumamış olabilir. Eğer bu sorunu daha da geç olmadan ele alır ve çözmek için yeterince kararlı olursanız, hem bebeğinizin hem de tüm ailenizin ihtiyacı olan uykuyu almasını sağlayabilirseniz. Bebeğinizin uyku sorununu bu dönemde ele almazsanız, 2 yaşında bebek yatağından çocuk yatağına geçtiğinde sorunları çözmek çok daha zor bir hal alabilir.
Bu dönemde ortaya çıkan uyku sorunlarının muhtemel nedenleri ve çözüm önerileri şöyledir:
Gündüzleri 2’den 1 Uykuya Geçiş: Bebekler genellikle 12-18. aylar arasında gündüzleri iki uykudan tek uykuya geçerler. Bu geçiş döneminin bazı işaretleri vardır : Daha önce olmayan gece uyanmaları ortaya çıkabilir, bebeğiniz iki öğlen uykusundan birine (genellikle akşamüzeri uykusuna) direnmeye başlayabilir, gündüz uykuları kısalır veya sabahları normalden erken uyanmaya başlayabilir. Tek uykuya geçiş döneminde, sabah uykusunu düzenli olarak 15 dk ileri atarak bebeğinizin öğlen uykusunu saat 12-13 arasında uyumasını sağlayabilirsiniz. Bu geçişin bebeğinizin günlük uykuya ihtiyacına göre ve yavaş yavaş yapılması gerekir. Tek uykuya yeni başladığı günlerde akşam uykusuna normalden erken yatırmaya çalışın.
Ayrılık Kaygısı: Bebekler 8-18. Aylar arasında ayrılık kaygısı yaşayabilirler. Bu durum özellikle uyku konusunda sizi zorlayabilir. Yatağa koyduğunuzda olduğu yerde ayağa kalkarak çok güçlü şekilde ağlayabilir. Bu sorunu çözerken uyku rutinlerinize sağdık kalmanız büyük önem taşır. Uyku rutini, bebeğinize ‘’artık uyku zamanı geldi’’ mesajını verecektir. Ayrıca gün içinde yapacağınız çeşitli alıştırmalarla ayrılık kaygısını azaltmayı deneyebilirsiniz.
Fiziksel ve Zihinsel Gelişim: Bu dönemde bebekler fiziksel olarak önemli aşamalardan geçerler; önce ayakta durmaya sonra yürümeye ve hatta koşup zıplamaya başlarlar. Zihinsel olarak da hızlı bir gelişim sürecindedirler. Artık etraflarında olup biteni çok iyi anlayabilir, yavaş yavaş konuşmaya başlayabilirler. Bu hızlı gelişim nedeniyle gün içinde yeterli enerjiyi almazlarsa, gece acıkarak uyanabilirler. Bu yüzden gün içinde bebeğinize kalori değeri yüksek sağlık yiyecekler vermeye özen göstermelisiniz. Ayrıca hareketlenen bebeğinizi uykuya hazırlamak için gerekiyorsa uyku öncesi rutininizin süresini biraz uzatabilirsiniz.
Diş Çıkartma ve Hastalık: Bu yaştaki bebekler artık eskiye göre daha sosyal olduklarından, mikroplarla karşılaşıp hastalanma ihtimalleri de artar. Kulak enfeksiyonları ve diş çıkartmak da bebeklerin uykusunu olumsuz etkiler. Eğer bebeğinizin acısı veya ağrısı varsa, çok büyük ihtimalle uyuyamaz ve size ihtiyaç duyar. Bu dönemlerde bebeğinizin sıkıntısını gidermek için doktorunuzun tavsiyelerini uygulamalı ve bebeğinizin yanında bulunmalısınız. Normalde iyi bir uyku düzeni olan bebekler, sıkıntılı geçen birkaç günün sonunda kısa sürede yeniden eski düzenlerine dönebilirler. Eğer bebeğinizin bugüne kadar iyi bir uyku düzeni olmadıysa ve şimdi başlamayı düşünüyorsanız, uyku eğitimi için bebeğinizin iyileşmesini beklemelisiniz.
2-4 Yaş Bebek Uyku Düzeni
İki yaşındaki çocukların çoğu artık gündüz bir kez (genellikle saat 12-13 civarında) uyurlar ve dört yaş civarında da gündüz uykularını tamamen bırakırlar. Özellikle gündüz uykularının bırakıldığı bu dönemlerde çocuğunuzu gece uykusuna normalden biraz daha erken yatırarak ihtiyacı olan uykuyu alabilmesini sağlayabilirsiniz.
Büyüyüp hareketlenen bebeğinizi artık yatağında parmaklıklar ardında tutmak zor olabilir. Bebek yatağından çocuk yatağına geçiş için iki yaş genellikli uygun bir zamandır. Bu geçiş sürecini eğlenceli hale getirerek yeni yatağını sevmesini sağlamalısınız. Aksi takdirde uyku sorunları ile karşılaşabilirsiniz.
Etrafında olup biteni artık çok iyi anlayan çocuğunuzun gün içinde yaşadığı her şey uykusunu etkileyebilir. Ev içinde yaşanan gerginlikler, arkadaşları ile yaşadığı küçük sorunlar, televizyonda gördüğü ve korkmasına neden olacak kısacık bir sahne bile geceleri uyku sorunları yaşamasına neden olabilir. Bu nedenle çocuğunuzun uyku sorunlarının nedenini bulmaya çalışırken artık çok daha detaylı bir araştırma yapmanız gerekebilir.
Bu dönemde en sık karşılaşılan uyku sorunları nelerdir ve nasıl çözülür?
Yeni Yatağa Geçiş Sorunu: Çocuğunuz bebek yatağından çocuk yatağına geçmek istemeyebilir ve bu yüzden uyku vakti geldiğinde uyumamak için direnebilir. Bu sorunu, çocuğunuzun yeni yatağını sevmesini sağlayarak çözebilirsiniz. Yatağını, yastığını, resimli çarşaflarını onun seçmesine izin verip, yatağına sevdiği oyuncak arkadaşlarını davet etmesini söyleyebilirsiniz. Yatağı O’nun için ne kadar pozitif bir yer yaparsanız, alışması o kadar kolay olacaktır. Yatağı değişse de, uyku öncesi rutininizi aynen uygulamaya devam etmelisiniz.
Uyumamak İçin Direnme: Çocuğunuzu yatırmaya çalışırken uyumamak için sürekli bir bahane üretiyor olabilir: bir bardak su daha, bir masal daha, sana sarılmak istiyorum, babam gelmeden uyumam vs…Bu tür isteklere birkaç kez boyun eğdiğinizde, artık geri dönüşünüzün çok daha zor olacağını bilmeli ve işi baştan sıkı tutmalısınız. Çocuğunuzu her gün aynı saatlerde yatırmalı, uyku öncesi rutininize yeterli zamanı ayırmalı ve bu sürede çocuğunuzun sevdiği şeylere yer vermelisiniz. Rutinin bitmesiyle uyku zamanının geldiğini ve bu konuda tartışmanın faydasız olacağını bilmeli. Bu konuda sizin tutarlılığınız çocuğunuzun da önünü görmesini ve kendini daha güvende hissetmesini sağlayacaktır.
Yatağından Çıkıp Odanıza Gelmesi: Çocuğunuz gece uyanmalarında sizin yatağınıza geliyorsa, bu hoşunuza gitse bile alışkanlık halini almaması için O’nu yatağına geri götürmelisiniz. Eğer korktuğunu söylüyorsa, O’nun yanında kalıp rahatlamasını sağlamalısınız. Bebek yatağındaki parmaklıkların koruyucu etkisi, çocuğunuzun büyük yatağına geçişiyle ortadan kalkar. Çocuğunuz artık gece istediği zaman, sizin haberiniz olmadan kalkıp dolaşabilir ve bu O’nun için hem tehlikelidir hem de uykuya geri dönmesini zorlaştırır. Bu yüzden çocuğunuzun odasına güvenlik kapısı koyup, uyansa bile güvenli olan kendi odasında kalmasını sağlayabilirsiniz. Uykuyla ilgili istenilen davranışı gösterdiğinde O’nu ödüllendirerek bundan zevk almasını sağlayabilirsiniz. Bu yaştaki çocukların iyi uyku alışkanlıkları edinmesinde ceza yerine ödül sistemi kullanılmasını öneririz.
Erken Uyanma : Bebek ve küçük çocukların uyanma saati genellikle sabah 06:00 ile 08:00 arasındadır. Fakat bazıları, kaçta yatarlarsa yatsınlar sabah 05:00-05:30 gibi uyanırlar. Erken uyanma problemi olan bir çocuğun günlük rutini gözden geçirilmelidir. Gündüz uykuları ve gece yatış saati yeniden organize edilerek bu sorun çözülebilir. Erken uyanma sorunlarının çözümünde alarmlı saat kullanımı da çok işe yarayan bir yöntemdir. Çocuğunuz alarm çalana kadar yatağında kalması gerektiğini bilecek ve bunu başardığında sizden minik bir ödül (bir sticker olabilir) kazanacak. İlk başlarda alarmı yatağında oynayarak beklese de, zamanda uyanıp yeniden uykuya dalmayı öürenecektir.
Gece Korkuları : Küçük çocuklar geceleri kabus görerek uyanabilir ve anne-babalarını yanlarına çağırabilirler. Kabusların nedeni gün içinde yaşadıkları herhangi bir şey veya televizyonda izledikleri görüntüler olabilir. Bazen de nedensiz kabuslar görebilirler. Çocuğunuz geceleri korktuğunu söyleyerek uyanıyorsa, mutlaka yanında olup onu rahatlatmalısınız ve kendini güvende hissedene kadar yanında kalmalısınız. Bu durum her gece tekrarlanıyorsa, çocuğunuzun sizi yanında tutmak için mi böyle davrandığını yoksa gerçekten mi korktuğunu anlamaya çalışmalısınız.
Bu önerilere ek olarak daha erken aylardaki uyku tavsiyelerimiz
•Bebekler annelerin yansımasıdır siz ne kadar rahat olursanız onlarda o kadar huzurlu olur.
•Evrende bir çekim yasası vardır sizlerinde yaratım gücü sürekli “Bebeğim uyumayacak , Ah! Şimdi uyanacak”diye düşünürseniz bebeğiniz tamda düşündüğünüzü yaşar.
•Bebeğini sevmekten öte hisset onu hissedersen ne istediğini anlar ona göre bir uyku biçimi seçersin.
•Her şeyden önemlisi bolca sev onu unutma senin sevgisizliğin dışında hiç bir şey ona zarar vermez.
•Onunla onun odasında hatta onun yatağında bolca zaman geçir ,Ona burası senin alanın ve sen burda çok güvendesin de.
Böylelikle belkide birçok sorunun önüne geçersin güzel anne
