Erken ergenlik, ailelerin bilinçli olması gereken bir konudur. Erken ergenlik sürecinde anne ve babalar, çocuklarını neyin beklediği konusunda bilinçli olmalı ve gereken önlemleri almalıdır.
Özellikle anneler, erken ergenlik belirtileri konusunda tetikte olmalıdır. Çocuklarının gelişimini bilinçli olarak izlemeleri ve şüphe uyandıran durumlarda zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır.
Ergenlik nedir?
Ergenlik, seksüel gelişimin ve üreme işlevlerinin ortaya çıktığı bir dönemdir. Kemik ve kas gelişimi hızlanır, vücut şekli değişmeye başlar. Üreme yetisi kazanılır. Erken ergenlik ise, kız çocuklarının 8 yaşından önce ergenliğe girmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Buna yol açan faktör genellikle tespit edilememektedir. Beslenme alışkanlıklarının bozulması, hormonlu gıdalarla beslenmek, obezite ve diğer düzensiz yaşam alışkanlıkları sebebiyle genellikle kız çocuklarında erken ergenlik görülmektedir. Nadir olarak ise kız çocuklarında erken ergenliğe yol açan faktörler:
- Enfeksiyonlar,
- Hormonal bozukluklar,
- Tümörler,
- Beyin anomalileri,
- Beyin hasarı olarak sayılabilir.
Erken ergenlik ne tür sorunlara yol açabilir?
Ergenlik döneminde boy uzaması hızlanıyor, çocuk yaşıtlarına göre daha uzun boylu olabiliyor. Hızlı boy uzaması sebebiyle de epifizler kapanıyor ve büyüme artık duruyor. Erken ergenlik teşhisi konulan çocuklar uzmanlar tarafından tedavi uygulanabilirliği ve oluşma nedenleri açısından değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Erken teşhis durumunda ise boy kısalığını engellemek mümkün oluyor.
Erken ergenlik semptomları nelerdir?
Normal durumlarda, kızlarda ergenliğin ilk belirtisi meme dokusunda meydana gelen büyümelerdir. Bu belirti dışında genital bölge ve koltukaltı tüylenmesi meydana gelir. En sonunda ise ilk adet kanaması kaşanır. Erkeklerde ise ilk belirtiler olarak testisler büyür ve daha sonra penis büyümesi ile beraber, genital bölgede tüylenme, seste kalınlaşma, vücut kas kitlesinde artış meydana gelir.
Erken ergenlik sebepleri nelerdir?
Erken ergenlik, merkezi ya da periferal faktörler olmak üzere 2’ye ayrılmaktadır. Seyrek görülmekle beraber erken ergenlik sebepleri; beyinde veya merkezi sinir sisteminde tümör, doğum esnasında oluşan hidrosefali ve menenjit veya ensefalit olarak sıralanıyor.
Erken ergenliğe yol açan diğer faktörler ise:
Adrenal veya hipofiz bezlerindeki tümör kaynaklı olarak aşırı östrojen ve testosteron üretimi, Östrojen ve testosteronun krem veya merhem şeklinde dışarıdan fazla miktarda alınması olarak sayılabilir.
Kızlarda erken ergenlik yumurtalık kisti veya yumurtalık kanseri ile beraber de görülebilmektedir.
Çocuklarda erken ergenlik hangi faktörlere yol açar?
Erken ergenliğe giren çocuklarda hızlı bir boy uzaması söz konusudur. Yaşıtlarına göre daha hızlı uzayan çocuk, normal kemik gelişimine göre daha hızlı başlar ancak gelişimi daha erken durdurur. Bu durumda da boy uzamasında çeşitli aksaklıklar meydana gelir.
Erken ergenliği belirlemek için yapılabilecek testler nelerdir?
Erken ergenlik gonadotropin bağımlı merkezi erken ergenlik ve gonadotropin bağımlı olmayan periferal erken ergenlik olarak iki ana gruba ayrılır. Erken ergenlik durumunda ocuğun hangi gruba ait olduğunu belirlemek gerekmektedir. Gn-RH uyarı testinin yapılması ve kan hormon değerlerine bakılması bu aşamada oldukça önem teşkil eder.
Erken ergenliğin tedavisi yapılabilir mi?
Erken ergenlik tedavisindeki amaç; hormon etkisi sebebiyle epifizlerin erken kapanmasını ve yetişkin boyun kısa kalmasını engellemektir. Bu sayede çocuk akranlarından daha erken ergenliğini tamamlamaz. Tedaviye kız ve erkek çocukların ergenliğe normal girme zamanlarına kadar devam edilmektedir. Bununla beraber ergenliğe başlama yaşı ve tedaviye başlama yaşı arasındaki süre ne kadar kısa ise tedavide başarı şansı o kadar artmaktadır. Yapılan ilaç tedavisi ortalama olarak 16 ayda yanıt verebilmektedir.
