Bebeklerde Kusma Nedir?
Yeni doğan bebeklerde normal görülen birçok davranış bulunmaktadır. Ancak bu davranışlardan bazıları hastalık belirtileri olabilirler. Özellikle bebeklerde kusma, bebeklerin doğduktan sonraki ilk aylarında kendini gösteren ve sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu durum aileleri tedirgin edebilmekle beraber bir sağlık sorununun habercisi de olabilir.
Ebeveynler için bu durum endişe veren ve rahatsız edici bir durumdur. Ancak birçok bebekte görülen kusma, genellikle normal bir durumdur. Yapılan araştırmalarda görülmüştür ki, bebeklerin %80’i doğduktan sonraki ilk üç ayda her gün en az bir kere kusmaktadır. Yine de başka bir sorun olması ihtimaline karşı kusma dikkate alınmalıdır. Kusmanın bir sağlık sorunu olup olmadığını belirleyen şey ise kusmanın şiddeti, zamanı ve miktarıdır.
Bebeklerde Kusma Türleri Nelerdir?
Bebeklerde kusma türleri zorlanmasız ve zorlanmalı kusma olarak iki gruba ayrılır.
Zorlanmasız Kusma Nedir?
Zorlanmasız kusma, bebeğin doğduktan sonraki ilk haftalarında ve yanlış besleme uygulamaları sonrasında görülen kusma çeşididir.
Zorlanmalı Kusma Nedir?
Zorlanmalı kusma, mide bulantısı ve öğürtüler ile başlar. Bu kusma fışkırır tarzdadır. Bazı küçük bebeklerde bu durum huzursuzluk, solgunluk ve terleme ile beraber görülebilir. Yenidoğan bebeklerde, sindirim sisteminin tıkandığının bir işareti olarak ilk 24-36 saatte şiddetli kusmalar görülebilir. Bunların içinde yemek borusunun mideye bağlandığı ucun kör olması durumu ile sıklıkla karşılaşılır. Gastroözofagial reflü ise mide borusunun mideye bağlandığı bölgede yaşanan yetersiz kasılmalar sonucu midenin içindekilerin yemek borusuna geri çıkması durumudur.
Bunlar bebek doğduktan sonraki 3-10. Günler arasında kendini gösterir. Eğer bebek beslendikten sonra yarım saat boyunca yan oturur pozisyonda bekletilirse kusma çoğunlukla engellenebilir. Bu gibi durumlar bebek büyüdükçe gerilemeye başlar. Ancak bu durum bebeğin büyümesini engelleyen önemli miktarda kilo kaybına neden oluyorsa cerrahi işlemlere gerek duyulabilir. Yemek borusunu mideye bağlayan uçta körlük yaşanması oldukça ciddi bir sağlık sorunudur.
Bu durumda bebeğin beslenmesinden sonra besinler yemek borusunda birikeceğinden kusma görülmeye başlanır. Bazen de kapalı olan yemek borusu bir boru ile soluk borusunda bağlı haldedir. Bu aşamada bebekte nefes almada güçlük ve morarma gibi belirtiler görülebilir. Özellikle erkek bebeklerde doğumdan sonraki üçüncü haftada baş gösteren şiddetli kusmalar akla mide darlığını getirir. Bu durumda ise cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulur.
Eğer bebeğin doğduktan sonraki ilk günlerinde karında şişlik, kaka yapmada güçlük ve şiddetli kusma görülüyorsa bu akla barsak darlıklarını getirmektedir. Bu gibi durumlarda zaman kaybetmeden bebeğin doktora götürülmesi gereklidir. Bebeğin doğduktan sonraki ilk aylarından sonraki süreçte görülen zorlanmalı kusmanın en sık görülen sebebi ise enfeksiyonlardır. Kusmaya en çok gribal enfeksiyonlar, boğaz enfeksiyonları, bronşit, mide-barsak enfeksiyonları, kulak enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, menenjit ve santral sinir sistemi enfeksiyonları neden olur.
Bebeklerde Kusma Neden Olur?
Bebekler doğduktan sonraki ilk haftalarda besin aldıktan kısa bir zaman sonra zorlanma olmadan bütün yediklerini geri çıkarabilirler. Bu durum genellikle normal sayılır. Bebekler büyümeye devam ettikçe bu durumun azaldığı görülmektedir. Bebek özellikle 8 aylık süreyi tamamladıktan sonra beslenmeden sonra görülen kusmalar büyük oranda ortadan kalkar.
Yenidoğan döneminde metabolizma hastalıkları ve süt alerjisi gibi sebeplerden dolayı da kusmalar görülebilmektedir. Ayrıca beslenirken bir yandan hava yutan, sütü aşırı hızlı içen ya da aşırı yavan içen bebekler, ve beslenme sonrası gaz çıkaramayan bebekler de kusabilirler. Bu durumda da kusma genellikle normal kabul edilir. Bu durumun çözümü aslında oldukça kolaydır. Bebeği beslerken yapılan hatalar ortadan kaldırılırsa bebeğin kusma durumu da ortadan kalkacaktır.
Ancak besleme hataları ortadan kalkmazsa bebekteki kusma durumu devam edebilir. Ayrıca her bebekte kusma aynı miktarda görülmez. Bazı bebekler çok az ölçüde kusarken diğer bebekler günde birkaç defa ve ağız dolusu kusabilirler. Bu durum genellikle bebeğin doğduktan sonraki ilk aylarında görülür.
Bunun nedeni ise bebeğin yemek borusu ile mide arasındaki sfinkter olgunlaşmadığı için mukusun atılamamasıdır. Bunun bir diğer nedeni de beslenme sırasında sütün hava ile karışmasıdır. Bu gibi durumlarda annelerin bebeği besleme şekillerini gözden geçirmesi gerekmektedir.
Ayrıca kusma bebeğin aşırı beslendiği durumlarda da görülebilir. Bazı anneler bebeklerinin kilo almasını istedikleri için onları gerektiğinden fazla besleyebilirler. Bebeğin ihtiyacı olduğundan fazla yemek yemesi onun kusmasına neden olacaktır.
Bunlar bebeğin zorlanmadan kusma şeklidir. Bebek zorlanarak kusuyorsa bir sağlık sorunu olduğu ihtimali akla gelir. Bu durumda bebekte mide bulantıları görülü ve bebek öğürerek kusar. Bazı durumlarda kusmak burundan bile gelebilir. Bebeğin renginin solması ve huzursuz olmasıyla da anlaşılabilen bu durumda mutlaka doktor kontrolü gerekmektedir.
Bebeklerde kusmanın bir diğer nedeni de psikolojik olabilir. Özellikle 0-1 yaş arası bebeklerde rastlanabilen bu uyum sorunu kendini kusma yoluyla belli eder. Anne ile bebek arasındaki ilişkinin bozuk olması bunun ilk nedenlerinden birisidir. Anneler bazen gergin ve huzursuz olabilirler. Bu durum sıklıkta tekrarlanmadığı sürece normaldir.
Ancak bazı durumlarda anneler sık sık gergin ve huzursuz olabilirler, bu durum ise bebeği psikolojik açıdan etkiler. Gergin ve stresli olan anne bebeğe daha az ilgi gösterecektir. Bunlar da bebeğin kusmasına neden olabilirler. Bebekler gerginliği hissedebildiklerinden, bu onların kusmasına zemin hazırlar.
Bunların hepsini bir yana bırakacak olursak ne olursa olsun bebeğin kusması göz ardı edilmemelidir. Bu durumun altında yatan idrar yolu enfeksiyonu ya da menenjit gibi tehlikeli durumlar olabilir. Kusma bazen bu hastalıkların ilk belirtisidir. Böyle bir durumda dikkatli bir fizik muayene ve laboratuvar incelemeleri yapılır. Kusma önemsiz olabileceği gibi bunlar gibi ciddi durumların da habercisi olabilmektedir.
Böyle bir durumda bebeğin tedavi edilmesiyle sorun hayati sonuçlara neden olmadan çözülebilir. Ancak tedavi yalnızca bebeğin bulantısını kesmeye yönelikse sadece kusma sorunu ortadan kalkar. Alta yatan hastalık ile devam eder. Önemli olan kusmanın sebebi olan hastalığı ortadan kaldırmaktır. Bu yüzden bebeğinizde kusma görülüyorsa kusma önleyici ilaçlar vermeden önce mutlaka bir doktora danışın.
Genel olarak bebeklerde kusma nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Mide sorunları
- Virüsler
- Soğuk algınlığı
- Mide-bağırsak geçişi darlığı
- Sık sık ağlama
- Gıda alerjisi
- Şiddetli öksürük
- Beslenme sonrası bebeğin gazının çıkarılmaması
- Bebeğin beslenme sonrası sallanması
- Bebeğin beslenmeden hemen sonra altının değiştirilmesi veya hoplatılması
Bebeklerde Kusma Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bebek eğer enfeksiyonların neden olduğu bir durumda ötürü kusuyorsa kusmayı kesmek için ilk önce enfeksiyon tedavi edilmeye başlanır. Enfeksiyonun neden olduğu kusma sonrasında bebeğin vücudunu dengelemek için bebeğe şekerli su içirilir. Böylece bebeğin kaybettiği sıvının yerine konmasına yardımcı olunur.
Mide – bağırsak darlıklarında ise cerrahi müdahalelere gerek duyulabilir. Kusma bebekte psikolojik etkenlerden ötürü gerçekleşiyorsa annenin de tedavi olması gerekebilir. Böylece anneden ötürü bebeğin de etkilenmesi önlenecektir. Beslenme hataları nedeniyle kusan bebeklerin ebeveynleri ise doktorlarından ne yapıp ne yapmamaları gerektiği ile ilgili tavsiye alabilirler.
Bebeklerde Kusmaya Ne İyi Gelir?
Bebek kusmasına iyi gelen ve bebeğin kusmasını önlemek için alınabilecek birtakım önlemler vardır. Bunlar kusmanın sebebine göre değişse de genel olarak aşağıda verilenlere dikkat etmek faydalı olacaktır:
- Bebek yatar pozisyondayken beslenmemelidir.
- Bebek yemesi gerektiğinden daha fazlasını yemek için zorlanmamalıdır. Bebeği tıka basa beslemekten kaçının.
- Bebek beslendikten hemen sonra yatırılmamalıdır. Bebeği hoplatıp zıplatmayın.
- Bebek beslendikten sonra hemen sallanmamalıdır.
- Bebeği ağlarken beslemeye çalışmayın. Bu onun hava yutmasına eden olacaktır.
- Bebeğin gazını çıkarmayı unutmayın. Bebeğin gazını çıkartmak için öğün sonrasını beklemeye gerek yoktur.
