Yeni doğmuş bir bebek gerek görünüm gerekse bazı fiziksel özellikleri ile biz yetişkinlerden farklıdır. Bu farklardan biri de kafatasında bulunan bıngıldaklardır.
Anne babaların çoğunlukla dokunmaktan endişe duydukları bıngıldak, hem doğum sırasında hem de bebeğin beyin gelişimi esnasında önemli görevler üstenir. Avrasya Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ersin Sarı, bıngıldakla ilgili bilinmesi gerekenleri anlatıyor.
Bıngıldak nedir?
Bebeğin kafa kemiklerinin birleşme noktaları arasında kalan boşluklara fontonel yani bıngıldak denir. Yeni doğan bir bebeğin başında 6 tane bıngıldak vardır ama bunların sadece ön ve arka bıngıldak olmak üzere sadece 2 tanesi fark edilir. Anneler çoğu zaman kafanın diğer bölümlerine göre daha yumuşak olan bıngıldağa dokunmaya korkarlar. Bebeğinizin saçını tararken, yıkarken veya severken bıngıldağa dokunmanız bebeğinize zarar vermez.
Bıngıldağın boyutları bebeğin gelişimine göre değişir. Genellikle ön bıngıldağın boyutu doğum sonrasında ortalama 2,1 cm.dir ve bu oran ilk 1-2 ayda artma gösterebilir, arka bıngıldak ise 0,5 cm. çapındadır.
Bıngıldak güçlü bir yapıya sahiptir
Bebeğin kafasının üzerinde bulunan ve yumuşak bir yapıya sahip olan bıngıldak her ebeveyni oldukça korkutur. Korkularımızın sebebi ne olursa olsun ebeveynlerin şunu bilmesinde yarar var. Bıngıldak sandığımızdan daha fazla güçlü bir yapıya sahiptir ve küçük darbeler bebeğinizin bıngıldağına haliyle beyinsel gelişimine zarar vermez.
Bıngıldak doğum sırasında bebeğin zarar görmesini engeller
Bebek doğarken kafatası kemikleri henüz gelişmemiş ve son halini almamıştır. Bu durum doğum sırasında oldukça kolaylık sağlar. Çünkü yumuşak bir yapıda olan bıngıldak doğum kanalının şeklini alarak bebeğin doğum kanalında rahat olmasını sağlar. Bıngıldak bebeğin kafatası kemiklerinin birbirine yaklaşmasını ve hatta üst üste binmesini sağlar. Dar olan doğum kanalından böylece kafa zarar görmeden bebek dünyaya gelir. Doğum sırasında hayli dar bir yerden çıkan bebek bu durumdan bıngıldak sayesinde bir olumsuzlukla karşılaşmamış olur.
Beyin gelişiminde bıngıldağın rolü büyüktür
Bebeklerin ilk 2 yılda çok hızlı olan beyin büyümesine karşın kafa kemiklerinin büyüme oranı daha düşüktür. Oluşan bu uyumsuzluğun yaratacağı etkileri ise bıngıldak önler. Şöyle ki, suturalar ve bıngıldak sayesinde kafa büyüyerek beyin dokusuna zarar vermeyi önler.
Bıngıldak kalın bir zar tabakasıyla korunur
Daha önce de dile getirdiğimiz gibi bıngıldak sandığımız kadar hassas bir yapıda değildir. Kalın bir zar tabakası, saç derisi ve saçlarla çevrili güçlü bir koruma kalkanı vardır. Banyo yaptırırken, saçını tararken korkmanıza gerek yoktur. Bebeğe zarar vereceğine ya da canının yanacağına dair fikirleriniz varsa bunları bir kenara bırakabilirsiniz. Hafif çarpmalar ve temaslardan zarar görmeyecek kadar korunan bıngıldak sert darbeler almadığı sürece etkilenmez. Burada ailelerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta her ne kadar koruyucu bir zar ile çevrili olsa da her ihtimali göz önünde bulundurarak bu konuda dikkatli davranmaktır.
Bıngıldak ne zaman kapanır?
Yeni doğan bebeklerde toplamda 6 adet bıngıldak bulunur. En büyük olanı önde bulunan yumuşak dokudaki bıngıldaktır. Genellikle 9- 18 ay arası kapanır. Bazı durumlarda bu süre 2 yıla kadar çıkabilir. Ön bıngıldağın doğumda kapalı olduğu ya da 9 aydan kısa bir sürede kapandığı da gözlenmiştir. Arka bıngıldak ise ön bıngıldağa göre daha küçüktür ve 3 ay içinde kapanır.
Erken fark edilmezse beyin gelişimi zarar görebilir
Bıngıldak genel olarak 2 yıl içinde kapanmış da olsa daha erken kapanma vakalarına da rastlamak mümkün. Ancak bıngıldağın erken kapanması ciddi sorunlara yol açabilir. Bıngıldağın normalden büyük ve geç kapanması erken doğan ve gebelik sırasında gelişme geriliği olan bebeklerde görülebilir. Bununla beraber troid bezinin az çalışması, raşitizm, down sendromu gibi kromozom anomalileri gibi etkenlerde geç kapanmasına sebep olur.
Erken kapanması, kraniosinoztoz, kemikler arasındaki oluklardan bir ya da birden fazlasının zamanından önce kapanması demektir bu durum beyin gelişimini etkiler ve görme, işitsel ve gelişimsel gerilikler görülebilir.
Bu sebeple bıngıldak gelişiminin düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir. Eğer en küçük bir problem sezerseniz mutlaka doktora başvurmalısınız. Çünkü doktor bu duruma kolayca tanı koyabilir ve cerrahi müdahalelerle sorunu çözebilir.
Bıngıldağın şekli bebeğin sağlık durumu hakkında bilgi verir
Bebeğin bıngıldağının şekli size bir şeyler söylüyor olabilir. Örnek verecek olursak ishalli bir bebekte içe çökmüş bir bıngıldak bebeğin suya ihtiyacı olduğunu gösterir. Bu durumda hiç bekletilmeden bebeğe su verilmelidir. Bunun dışında bıngıldağın çıkık olması da iyi bir durum değildir. Kafa iç basıncının arttığına işaret eden sivri bıngıldak için tıbbi müdahale gereklidir. Doktor kontrollerinde baş çevresinin ölçülmesi bu sebeple oldukça önemlidir.
