Meningokok hastalığı, beyin ve omurilik çevresindeki koruyucu tabakanın iltihaplanması olarak bilinen menenjite ve kan dolaşımı enfeksiyonuna sebep olan ciddi bir bakteriyel hastalıktır.
Beyin ve çevre dokular ile beyin zarlarını ilgilendiren ağır seyirli bir grup bakterinin yol açtığı önemli sonuçları olan bir enfeksiyon olarak da ifade edilmektedir. Çocuklar, menenjitli kişiler ile çatal, kaşık, tabak gibi aletleri ortak kullanmaları, aynı havayı solumaları gibi çeşitli durumlar neticesinde megingokok hastalığına yakalanabilirler. Meningokok aşısı önleyicilik ve bağışıklık kazanma bakımından oldukça önemlidir.
Meningokok Aşısı Nedir?
Meningokok aşısı, Neisseria meningitidis’in sebep olduğu enfeksiyonu önlemek için kullanılan aşılardan herhangi birini ifade etmektedir. Rutin aşı programında 2. Aydan başlayarak uygulanan zatürre (pnömokok) aşısı ile karma aşı içinde bulunan menenjit (hemophilus influenza) aşısı ve diğer önemli iki menenjit etkenine karşı bebeklerde koruma sağlamaktadır. Fakat bu iki aşı, meningokok menenjitine karşı bir koruma sağlayamamaktadır. Buna bağlı olarak meningokok aşısı üretimine başlanmıştır.
Meningokok Aşısı Ne Zaman Yapılmalı?
Meningok aşısı için 2 doz aşı tavsiye edilmektedir. Ülkemiz koşullarında menigokok enfeksiyonu en çok 2 yaş altında görülmektedir. Bu nedenle aşının 2 yaş altında tamamlanması önerilmektedir. Örnek olarak 9. ve 13. aylar belirtilebilir. Batılı toplumlarda ise çocukların 11-12 yaşlarından 16 yaşına kadar meningok aşısının iki doz şeklinde yapıldığı gözlemlenmektedir. İlk doz 16 yaşından sonra yapıldığında ikinci pekiştirme dozu önerilmemektedir.
Türkiye’de yaygın meningokokal hastalıktan en fazla etkilenen grup 5 yaş altı ile özellikle de 2 yaş altı gruptur. Türkiye İstatistik Kurumu, 2008 verilerine göre 5 yaş altı çocuk ölümlerinin ,2’sinden meningokokal hastalıklar sorumlu olmaktadır.
Meningokok ve salgınların yoğun olduğu Mekke’ye gidecek hacı adaylarına uygulanan bir polisakkarid meningokok aşısı ülkemizde vardır. Ancak polisakkarid aşılar, 2 yaş altında bağışıklık yanıtı oluşturamadığı için farklı bir teknolojiyle hazırlanan konjuge meningokok aşılamasının 9-12 aydan itibaren süt çocuklarına uygulanması ilk 5 yaş grubunun hastalık sıklığını azaltmak için gereklidir.
Bu nedenle meningokok serotip A, C, Y ve W-135’i içeren 2 tip meningokok aşısı ülkemizde bulunmaktadır. İlk konjuge meningokok aşısının 9 ay- 2 yaş arası çocuklara 3 ay ara ile 2 doz; 2 yaş üstü çocuklara ise tek doz olarak uygulanması uzmanlar tarafından belirtilmektedir. 2. aşının ise 1 yaş sonrası tek doz ile aynı 4 serotip için koruma sağladığı bilinmektedir.
Meningokok Aşısının Yan Etkisi Var mı?
Meningokok aşıları, son derece güvenli aşılar olup bazı yan etkiler görülebilmektedir. Bu yan etkiler çoğunlukla hafif derecelidir. Bu yan etkiler arasında; yorgunluk, ağrı, enjeksiyon yerinde ağrı, şişlik ve kızarıklık, baş ağrısıdır. Nadir görülen fakat şiddetli yan etkilerinden biri kas güçsüzlüğü ile seyreden bir rahatsızlık olan Guillain-Barre sendromudur.
Meningokok Aşı Türleri Nelerdir?
Ülkemizde Kasım 2012 tarihi itibari ile 2 tür menigokok aşısı ruhsatlı olup bu aşılar:
Polisakkarid meningokok aşısı (MPSV4)
Konjüge meningokok aşısı (MCV4)
Polisakkarid meningokok aşısı, 55 yaş üstü kişiler için tavsiye edilen tek aşıdır ve hacı adaylarına yapılmaktadır. Konjüge meningokok aşısı 2 yaş ve üzeri kişiler için önerilen bir aşıdır. Her 2 aşı da meningokok hastalığının 4 tipini önleyebilmektedir. Bunlar ülkemizde en fazla karşılaşılan 3 tipten 2 si olan A ve W-135 tiplerini kapsamaktadır. Bununla birlikte Afrika’daki epidemilerin sorumlusu olan 1 tipi (A tipi) bu kapsam içerisinde yer almaktadır. Meningokok aşısının hastalığı önleyemediği tipleri de bulunmaktadır. B tipi için aşı geliştirme çalışmaları sürmektedir.
Ticari isimleri ile bilinen menenjit aşıları Menactra ve Nimenrix’tir. Menactra, 9-23 aylık bebeklerde 3 ay ara ile 2 kere uygulanmaktadır. 2-11 yaş arasında ise bir doz olarak uygulanması yeterli olmaktadır. T
