Doğal yollarla bir bebek sahibi olamayan çiftler doktora başvurduklarında, öncelikle kadının yumurtlama fonksiyonları, yumurta rezervi ve tüplerine, ardından da erkeğin sperm üretimi, sayısı, kalitesi, hareketliliği gibi etkenlere bakılmaktadır.
Aşılama nedir?
Gerekli test, muayene ve tahliller yapıldıktan sonra kısırlığın kadından mı, erkekten mi ya da her ikisinden mi kaynaklandığı tespit edilebilmektedir. Kimi durumlarda ise tüm tetkikler yapıldığı halde gebeliğin gerçekleşmeme sebebi bulunamayabilmektedir. İşte böyle durumlar nedeni bilinmeyen kısırlık (infertilite) olarak adlandırılmaktadır. Ancak tetkikler sonucunda kısırlığa sebep olan etkenin erkeğin sperm üretimi, sperm hareketliliği, olgunluğu gibi değerlerin beklenenden düşük olmasından kaynaklandığı belirlenirse ya da nedeni belirlenemeyen kısırlık sorunu söz konusu ise gebeliği meydana getirebilmek için aşılama yöntemi kullanılmaktadır.
Aşılama nedir, nasıl uygulanır?
Kısırlık tedavilerinde sıklıkla uygulanan aşılama yöntemi; erkeğin sayıca yetersiz, hareketlilik ve olgunluk olarak beklenen düzeyin altında olan spermlerinin laboratuar ortamında alınıp, yıkanması ve steril özel bir enjektör yardımıyla rahim içine yerleştirilmesi işlemidir. Kısırlıkta aşılama tekniğinin kullanılabilmesi için temel şart kadının tüplerinin açık olmasıdır. Zira tüpler tıkalı ise tek çare tüp bebek tedavisidir. Aşılama uygulaması için öncelikle erkeğin 3 gün boyunca cinsel ilişkiye girmemesi istenir. Bu sürenin sonunda sağlık kuruluşuna gelen erkeğin, özel bir odada steril bir kabın içine boşalması istenir. Boşalma esnasında en başta gelen meni sperm kalitesi bakımından çok daha önemli olduğundan kesinlikle dışarı dökülmemesi gerekir. Her hangi bir aksilik olup da meni dışarı akarsa görevlilere haber verilmeli ve başka bir gün yeniden denenmelidir. Uygun koşullar altında uzmanlara verilen meninin içindeki spermler mikroskopik araçlarla incelenir ve en hareketli, olgun, kaliteli spermler alınır, yıkanır ve kadının rahim içine yerleştirilir. Sağlık kuruluşunda boşalmak istemeyen, çekinen erkekler farklı bir ortamda da steril bir kaba boşalarak meni getirebilirler. Ancak spermler vücut dışında en fazla 1 saat canlı kalabildiklerinden meninin 1 saat dolmadan sağlık kuruluşuna ulaştırılması gerekmektedir.
Aşılama işleminin uygulama şartları nelerdir?
Doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftlerde uygulanan aşılama tedavisi için ön şartlar erkekte sperm ve kadında yumurta üretiminin gerçekleşiyor olmasıdır. Sperm ve yumurta rezervleri beklenenden daha düşük düzeyde, daha fakir olabilir, ancak sıfır değerde olmamalıdır.
Aşılama işleminde kadına hangi tedavi yöntemi uygulanır?
Aşılama tedavisi öncesinde kadının yumurtlamasını sağlayacak ilaçlar verilebilir ya da normal adet döngüsü beklenerek kendi kendine yumurtlayacağı dönem beklenebilir. Kadına yumurtlama ilacı verildiğinde yumurtanın içindeki folikül isimli keseciğin çapı 18-20 milimetre civarında olunca yumurtayı çatlatma iğnesi yapılır. İğne yapıldıktan 36 saat sonra yumurta çatlar, onlar çatladıktan sonra da yine 36 saat geçmesinin ardından erkekten alınan kaliteli spermler kadının rahmine aşılanır. Aşılama işlemi esnasında veya sonrasında kadın her hangi bir ağrı ya da acı hissetmez. Ancak işlemin ardından kadının yaklaşık yarım saat yatması gerekir.
Aşılama tedavisinde başarı oranı nedir?
Aşılama uygulaması ile gebelik elde edilme oranı her bir aşılama için % 10-15 civarındadır. Ancak aşılama tedavisi ortalama 3 kez uygulanabilmektedir. Her denemede başarı oranının arttığını gösteren bir bulgu da var olmadığından genel olarak en fazla 3 kez aşılama denemesi yapılması yeterli görülmektedir. Aşılama uygulamalarında gebelik elde edilemediğinde ise tüp bebek tedavisi doğru bir seçenektir.
Aşılama işlemi kimlere uygulanabilir?
Aşılama tedavisi en sık olarak nedeni bilinmeyen kısırlık sorunlarında, erkeğin sperm kalitesinin beklenenden daha düşük olduğu durumlarda, vajinismus sorununda, rahim içi ve rahim ağzı problemlerinde kullanılmaktadır.
