Bir ebeveyn olarak, çocuklarınızı bazen avucunuzun içi gibi tanıdığınızı hissettiğiniz anlar olduğu gibi hayatlarında olup bitenlere tamamen yabancı kaldığınızı hissettiğiniz zamanlar da olur. Bazı çocuklar sohbete meyilli olsa da bazılarının ağzından kelimeler kerpetenle zor çekilir.
Çocuklar genellikle “Günün nasıl geçti?” gibi kapsayıcı sorulara “iyi” diyerek geçiştirirler lakin sorularınız detaylıysa onların da detaylı cevap verme ihtimali artar. Konuşma başlatan sorular, çocuğunuz için minnettarlık, hayal gücü, empati ve güven gibi önemli olduğunu düşündüğünüz özelliklerin geliştirilmesine bile yardımcı olabilir. Bu soruları arabadayken, yemek masasında ya da tüm ailenin konuşmaya odaklanabileceği başka bir yerde toplayın. Hatta onlardan küçük bir oyun bile yapabilirsiniz. Soruları yazdırın, her biri bir kâğıt şeridi üzerinde olacak şekilde kesin ve bir çocuğun her gece tartışması için bir veya iki soru seçmesini sağlayın.
Çocuğunuzu daha iyi tanımak için sorulabilecek sorular
Çocuğunuzun hayalleri, duyguları ve değerleri hakkında özel sorular sormak, yetiştirdiğiniz birey hakkında size iyi bir fikir verebilir. Çocuğunuzla birlikte çalışmak istediğiniz şeyler hakkında ipucu verebilir ya da sohbeti çocuğunuzun böyle harika bir insan olarak büyüdüğü konusunda şaşkınlık hissi ile bırakabilirsiniz.
İşte çocuğunuzu daha derin bir şekilde tanımanıza yardımcı olabilecek bazı konuşmalar:
1- En iyi arkadaşın kim ve neden?
2- Arkadaşlarda hangi özellikleri arıyorsun?
3- Bir insanın sahip olabileceği en önemli kalitenin ne olduğunu düşünüyorsun?
4- Günümüzde okuldaki diğer çocukların nasıl giyindiği hakkında ne düşünüyorsun?
5- En utanç verici anın ne?
Aile ilişkilerini geliştirmeye yönelik sorular
Çocuğunuzun ailenin önemli bir üyesi gibi hissetmesi önemlidir. Çocuğunuzun ailenizin bir parçası olmak hakkında ne düşündüğüne dair bir fikir edinmek ilginç olabilir. Çocuklar büyüdükçe, sık sık arkadaşlarının ailelerine veya televizyondaki ailelere bakarlar ve farklı bir ortamda yetiştirilmelerinin nasıl olacağını merak ederler. Bu nedenle, ailenin içinde en çok neleri sevdiklerini öğrenmek ve farklı düşüncelerini duymak göz açıcı olabilir. Duyması biraz sert olabilecek şeyleri tartışmak veya savunmak yerine, sadece çocuğunuzun düşünme biçimine neyin ilham verdiğiyle ilgili bazı sorular sorun. Elbette, çocuğunuzun kendiniz veya aileniz için takdir ettiği bazı şeyleri duymaktan da onur duyabilirsiniz.
İşte aileniz hakkında ilginç konuşmaları başlatan bazı sorular:
1- Ailemizle ilgili en sevdiğin şey?
2- En sevdiğin aile geleneği?
3- Sana öğrettiğimiz en önemli şeyler neler?
4- Ailemizdeki disiplinin ve sonuçların adil olduğunu düşünüyor musun?
5- Üç aile kuralı koyabilseydin ne olurdu?
6- İyi bir ebeveynin en önemli özellikleri neler?
7- Bir aile olarak daha ne yapmalıyız?
8- Kardeşleriniz hakkında en çok neyi seviyorsunuz?
Minnettarlığı artıran sorular
Çalışmalar, fiziksel sağlıktan daha iyi ilişkiler kurmaya kadar, tutarlı bir şekilde teşekkür etmenin birçok faydası olduğunu göstermektedir. Ancak bugünün dünyasında minnettar bir çocuk yetiştirmek karmaşık olabilir. Çocukların çoğu, ihtiyaç duydukları şeylerden daha fazlasına sahiptir ve verilen okula gitme fırsatı gibi şeyleri kolaylıkla alabilirler. Minnettarlığı artıran sorular sormak ve çocuğunuzun parlak tarafa bakmasına yardımcı olmayı alışkanlık haline getirmek, sahip olduğu her şey için minnettar olan bir çocuğu yetiştirmenin anahtarı olabilir.
Minnettarlığı artırabilen bazı konuşmalar başlatıcılar:
1- Bugün şükrettiğin bazı şeyler neler?
2- İhtiyacınız olmayan, ancak sahip olduğunuz için gerçekten mutlu olduğun bazı şeyler nelerdir?
3- Şikâyet edilmesi kolay ancak sahip olduğumuz için gerçekten şanslı olduğumuz bazı şeyler nelerdir? Örneğin yağmurlu günler bahçelerin büyümesine yardımcı olur ve hayvanlara içmeleri için su verir.
4- Yapman gereken, başkalarının yapmayacağı veya yapmak zorunda olmadığı bazı şeyler nelerdir?
5- Sahip olursan mutlu bir çocuk olacağın ancak sahip olmadığın bazı şeyler nelerdir?
Hayal gücü geliştirmeye yardımcı olacak sorular
Çocuklar oyundan çıkmış gibi davrandıktan sonra, hayal gücü kullanımları düşebilir. Ancak, birkaç basit soru ile yaratıcılıklarını artırmaya yardımcı olabilirsiniz.
İşte çocuğunuzun biraz daha yaratıcı olmasına yardımcı olacak bazı konuşmalar:
1- Herhangi bir süper güce sahip olsaydın ne olurdu ve neden?
2- Bir kitap yazdıysan, ne hakkında olurdu?
3- Evcil hayvanların konuşabilseydi, ne derdi?
4- En mutlu renk hangi renktir? Onu mutlu eden ne?
5- 100 lira kazanırsan ne yapardın?
Empati geliştirmeye yardımcı olacak sorular
Çocuklar, önemli olan tek kişi olduklarını düşüncesine kapılabilirler. Çocuğunuzun başkaları ile nasıl hissedebilecekleri hakkında daha fazla düşünmesine yardımcı olarak, benmerkezcilikle mücadele edebilirsiniz.
Çocuğunuzun empati geliştirmesine yardımcı olabilecek bazı sorular:
1- Bugün kimseye kibar davranma şansın oldu mu?
2- Başkalarının, onlara karşı nazik olduğunuzda, nasıl hissettiğini düşünüyorsun?
3- Okulda veya etkinliklerinizde kimler dalga geçiyor ve neden?
4- Sen alaycı konuşan çocuklar hakkında, nasıl hissediyorsun? Sence alay eden çocuklar nasıl hissediyor?
5- Dünyayla ilgili bir şeyi değiştirebilseydiniz, bu ne olurdu?
Zihinsel gücü geliştirmeye yardımcı olacak sorular
Çocuklar duygularını yönetmeyi, düşüncelerini düzenlemeyi ve olumlu hareket etmeyi öğrenerek zihinsel kas geliştirmeyi öğrenebilirler. Onlara zihinsel güç geliştirmelerine yardımcı olacak düzenli egzersizler vermek önemli olsa da, onlara hedefli sorular sorarak zihinsel olarak güçlü olmaları için kullanabilecekleri stratejileri hatırlatabilirsiniz.
İşte çocukların zihinsel güçlerini geliştirmelerine yardımcı olabilecek bazı basit konuşma başlatıcıları:
1- Sence hangisi seni rahatsız eder? Utanç, öfke, korku, ya da başka bir şey?
2- Beyninin içinde “asla başaramazsın” ya da “hiç kimsenin seni sevmez” gibi, olumsuz düşünceler dolaşmaya başladığında bunları durdurmak için kendine ne dersin?
3- Korkularınla nasıl yüzleşiyorsun?
Etik düşünceyi geliştirmek
Etik konular hakkında sorular sormak, çocuğunuzun değerlerini öğrenmesine ve ahlakını geliştirmesine yardımcı olabilir.
İşte çocuğunuzun etiği hakkında düşünmesine yardımcı olabilecek birkaç konuşma:
1- Arkadaşınız öğle yemeğini okula getirmeyi unutursa, diğer çocuklar onunla her zaman paylaşmalı mıdır?
2- Okulda veya sporda hile yapmanın hiç uygun olmadığını düşünüyorsun, değil mi?
3- Birinden çalmanın uygun olacağı düşüncesini, bana açıklayabilir misin?
Güven geliştirmek
Çocukların yeteneklerini, yeterliliklerini ve kabiliyetlerini tanımaları önemlidir. Güçlü yönlerini belirlemelerine yardımcı olacak sorular sormak, yeteneklerini iyi kullanabilmelerini sağladıklarını anlamalarına yardımcı olabilir.
Çocuğunuzun güvenini artırabilecek bazı konuşmalar:
1- En çok neyle gurur duyuyorsunuz?
2- İyi olduğun birkaç şey ne?
3- Dünyada bir fark yaratmak için yapabileceğin bazı şeyler var mı, bunlar neler?
Hedef geliştirmek
Gençler bazen, beş dakika öncesini hatırlamakta zorlanırken, uzun vadeli gelecekleri hakkında çok düşünemezler. Kendileri için oluşturmak istedikleri yaşam hakkında bazı sorular sormak, ne tür bir yaşam istediklerini hayal etmelerine yardımcı olmak için iyi bir yoldur.
İşte çocuğunuzun gelecek hakkında daha fazla düşünmesine ve gerçekleşmesi için hedefler koymasına yardımcı olabilecek bazı konuşmalar:
1- Bir gün nerede yaşamak istersiniz? Ülkede bir ev, şehirde bir apartman dairesinde, bir çiftlikte, bir konakta, etrafta dolaşan bir karavanda veya başka bir yerde?
2- Büyüdüğünde ne olmak istiyorsun?
3- Herhangi bir hedefe ulaşabilseydiniz, imkânsız gibi görünüyorsa ne olurdu?
4- Okulu bitirmeden önce elde etmek istediğiniz bir şey nedir?
Sorular ve konuşma başlatan cümleler sorgulama gibi değil doğal olmalıdır. Çocuğunuza soruları hızla arka arkaya sorarsanız konuşmanın daha başlamadan kapanması daha olasıdır. Bu yüzden büyük sorularınızı günde bir veya iki ile sınırlandırın. Düşünceleri ve fikirleri hakkında konuşmaya zaman ayırın ve söyleyeceklerini duymakla ilgilendiğinizi gösterin. Çocuğunuz, kendi görüşünüzden farklı olsa bile, onun fikrine değer verdiğinizi fark ettiğinde konuşmaya istekli olacaktır. Bir de kendinizle ilgili örnekler verirseniz (fazla uzatmadan) çocuğunuzun konuşmaya katılma hevesi artabilir…
