Çocuk sahibi olmak isteyen ve kendiliğinden yumurtlaması olmayan çiftlere uygulanabilen yumurtlatma tedavisi ve aşılama tedavisi kapsamında kullanılabileceği gibi, tüp bebek tedavisi ile yumurta büyütme yani yumurtalık uyarımı sonrasında gelişen yumurtaların son olgunlaşmasının sağlanması için de kullanılmaktadır.
Yumurta Çatlatma İğnesi Nedir ve Nasıl Kullanılır?
Kadında ergenliğe girilmesinden itibaren yumurtlama fonksiyonu da başlar. Her ay belirli bir olgunluğa ulaşan folikül adı verilen kese içinde yumurta hücreleri bulunur. Folikülün olgunlaşması için yani yumurtlamanın olabilmesi için LH (luteinize edici hormon) ve östrojen hormonunun en yüksek seviyelere ulaşması gerekir.
Bu hormonlar yeterli düzeye ulaştığında folikülleri uyararak, olgunlaştırarak çatlamasına neden olurlar. Bu olaya yumurtlama denir. Yırtılmış folikül içinden yumurta atılır ve fallop tüpleri tarafından tutulur. Tüplerde sperm hücreleriyle buluşan yumurta hücreleri, sperm tarafından döllenir. Gördüğünüz gibi, döllenme ancak yumurtlama olursa gerçekleşir. Folikül olgunlaşıp yırtılmazsa ve yumurta fallop tüplerine ilerlemezse döllenme ve hamilelik gerçekleşemez.
Her ay yumurta hücreleri olgunlaşır ve yumurtalıklardan dışarı atılır. Ancak bazı kadınlarda çeşitli nedenlerle kendiliğinden yumurtlama olmayabilir. Bu gibi durumlarda, dış uyaranlara yani uygun tedavinin planlanmasına ihtiyaç vardır.
Çatlatıcı iğne amaçlı kullanılan ilaçlar LH hormonu ile aynı etkiye sahip bir ilaçlardır. Gebe kalamayan tüm kadınlara yumurta çatlama iğnesi uygulanmaz. Öncelikle bazı testler ve tetkiklerden sonra kişinin yumurtlama yeteneği belirlenir ve diğer koşullar da uygunsa düşünülebilir.
Tüp Bebek Tedavisinde Çatlatıcı İğne Kullanılması
Tüp bebek prosedürlerinin birincil basamağı yumurtaların geliştirilmesidir. Bu amaçla uygulanan yeterli dozda ilaçlarla birden fazla yumurta kesesi gelişmesi sağlanır. Yumurtalıkların uyarılması adet döneminin ikinci ya da 3. gününde başlar ve yaklaşık 8-10 gün sürer. Bu işlem sırasında yumurta gelişimi birkaç kez yapılan ultrason takibi ile izlenir. Yumurta keseleri 16-18 mm boyutuna gelince yumurta çatlatma iğnesi adı verilen ilaçlar yapılır.
Bu ilacı uyguladıktan yaklaşık 40 saat sonra gelişen yumurta karın içi boşluğa girer ve yumurtlama doğal olarak gerçekleşir. Bu nedenle, tüp bebek tedavisi sırasında bu enjeksiyonlardan yaklaşık 34-36 saat sonra yumurtlama gerçekleşmeden önce yumurtaların toplanması gerekir.
Tüp bebek tedavisinin başarısı için hastanın çatlatıcı iğneyi doğru ve zamanında yapması çok önemlidir. Toplum tarafından yumurta çatlatma iğnesi olarak adlandırılsa da tüp bebek tedavisinde ilaç uygulamadaki amaç yumurtlamayı sağlamak değil, yumurtaların son olgunlaşma bölünmesinin sağlanması yani “olgun yumurta” elde etmektir. Bu iğneler, normalde yumurtanın çatlamasını sağlayan LH hormonunun etkisini sağlar. İlaca göre iğne kalçadan kas içine veya karından deri altına yapılabilir. Son yıllarda uygulama kolaylığı nedeniyle cilt altı yapılan formları tercih ediyoruz.
Yumurta çatlatma iğnesi uygulama zamanı, yumurta (oosit) toplama (OPU) saatine göre ayarlanmalıdır. Yumurta toplama saatinden 34- 36 saat önce iğne yapılmalıdır. Erken ilaç yapımı veya gecikmiş yumurta toplama (OPU) durumlarında gelişen yumurta karın içinde yırtılabilir ve tedavi için kullanılamaz. Ek olarak yumurta çatlatma iğnesi sonrası cinsel ilişki için son derece dikkatli olunmalıdır. Hatta ilişki olmamasını öneririm.
Yumurta çatlatma iğnesi sonrasında yumurta toplama (OPU) 40-44 saatten fazla gecikirse, kendiliğinden çatlama olabileceği için tüp bebek tedavisi çoğu zaman iptal edilerek hastanın gereksiz anestezi ve işlemin risk ve maliyetlerine maruz kalmamasına neden olabilecektir. Tüm bu sebeplerden dolayı çatlatma iğnesinin uygulama zamanını ve şeklini tam olarak anlamak ve uygulamayı tamamlamak çok önemlidir. Hastanın herhangi bir şüphesi olması durumunda tereddütsüz mutlaka doktoruna başvurmalıdır.
Peki, yumurta çatlatma iğnesi işe yarıyor mu?
Yumurta Çatlatma İğnesi Amacı Nedir?
Yumurta çatlatma iğnesi kısırlık tedavisi görmek isteyen bir kadında büyüyen bir folikülün yırtılmasına ve yumurtlama olmasına yardımcı olan bir iğnedir. Yumurtlatma tedavisi kapsamında, aşılama tedavisinde ve Tüp bebek tedavisinde kullanılmaktadır.
Normal şartlar altında vücutta kendiliğinden yumurta gelişimi olur ve çatlama yani yumurtlama da kendiliğinden gerçekleşir. Ancak tüp bebek tedavisinde yumurtlamayı uyaracak ilaçlar dışardan verilir. Yumurta keseleri büyütülür ve kendiliğinden yumurtlama olmadan toplanması gerekir. Çatlatıcı iğne yapılarak zamanlama ayarlanabilir ve çatlama olmadan yumurtalar elde edilebilir.
Kadınlarda en sık görülen doğurganlık sorunlarından biri yumurtlama sorunlarıdır. Dişi germ hücreleri yumurtalıklar tarafından oluşturulur. Yumurta çatlama iğnesi kullanılması, yumurtlama sürecinde ortaya çıkabilecek sorunların üstesinden gelinmesini amaçlar.
Tüp bebek tedavisinin temel amacı yumurtaların gelişmesidir. Bu nedenle, birden fazla yumurta hücresi üretmek için bazı ilaçlar kullanılmaktadır. Ovulasyon indüksiyonu âdetin 2. ya da 3. gününde başlar. İlaçlar ortalama 8-10 gün uygulanır. Ek olarak, oositlerin gelişim durumu, bu süre boyunca ultrason ile birkaç kez yakından izlenir. Gelişen yumurta keseleri 16-18 mm büyüklüğe ulaştığında çatlatma iğnesi uygulanır.
Doğal süreçte yumurtlama adet döngüsünün ortasında gerçekleşir. Başka bir deyişle, bu dönem östrojen ve LH hormon sıçramalarının görüldüğü dönemi temsil eder. Yumurtlamadan önceki 24-36 saat içinde östradiol seviyeleri ve LH hormonu zirve yapar. Yumurta yeterince olgunlaştıktan 36 saat sonra yumurta yırtılması meydana gelir.
Yumurta çatlatma iğnesi yumurta belirli bir olgunluğa ulaştıktan hemen sonra uygulanmalıdır. Adet döngüsü ve yumurtlamanın zamanlaması her kadında aynı değildir. Bu nedenle yumurtalık uyarım süresi ve yumurta çatlatma iğnesi tarihi değişebilir. Bu süreç düzenli kan ve ultrasonografi ile izlenmeli ve yumurta olgunlaşma süreci için mutlaka takip edilmelidir.
Yumurta Çatlatma İğnesi Nasıl Yapılmalıdır?
Doktorunuzun uygun gördüğü günde yumurta çatlatma iğnesi yapılır. Doktorunuz ve ekibi size süreç ve prosedür hakkında detaylı bilgi verecektir. İğneler göbek ya da koldan cilt altına uygulanabilir. Çatlama iğnesi yapıldıktan yaklaşık 40 saat sonra çatlama meydana gelir.
Bu nedenle yumurtlatma tedavisi uygulanan kadınların enjeksiyondan sonra birkaç gün düzenli cinsel ilişkiye girmeleri gerekir. Bu hamile kalma şansınızı artırır. Tüp bebek tercih edildi ise çatlama olmadan önce yumurtalar toplanmalıdır. Aşılama planlandı ise çatlatıcı iğneden yaklaşık 40 saat sonra aşılama işlemi yapılmalıdır.
Yumurta Çatlatma İğnesi Uygulandıktan Sonra Ağrı Olur Mu?
Farklı tipte çatlatma iğneleri mevcuttur. Bazı iğneler doğrudan kalçadan kaslara enjekte edilir. Bazı iğneler de deri altına kol ve karın bölgesine yapılır. İğne uygulanırken çok hafif bir ağrı olabilir ancak bir yan etki görülmemektedir. Günümüzde artık cilt altı uygulanan formları tercih etmekteyiz.
Yumurta Çatlatma Enjeksiyonlarının Yan Etkileri Nelerdir?
Bu iğneler mutlaka uzman hekim kontrolünde uygulanmalıdır. Ezbere, kulaktan dolma bilgilerle kullanım sağlık açısından önemli riskler taşıyacaktır. Uzman hekim kontrolünde yapılan enjeksiyon sonrasında ciddi bir yan etki görülmemektedir. Ancak bazı hastalarda karın ağrısı, memede hassasiyet, cinsel istek artışı ve vajinal akıntı gibi belirtiler olabilir.
Çatlatma İğnesi Sonrası İlişki Nasıl Olmalı?
Yumurtlama tedavisi uygulanan çiftlerde çatlatma iğnesi sonrası ilişki, yumurta çatlatma iğnesinin etkisini en iyi şekilde değerlendirmeyi amaçlar. İğne sonrası cinsel ilişki, doğru zamanlama ve uygun frekansla gerçekleştirilmelidir. Çiftlerin bu süreçte stres ve kaygı düzeylerini düşürmeye odaklanmaları ve rahat bir atmosferde ilişkiye girmeleri önemlidir.
Çatlatıcı iğne yapıldıktan yaklaşık 40 saat sonra yumurtlama meydana gelmekte ve yumurta hücresi 24 saat canlı kalabilmektedir. İlişki sonrası spermler de 3 güne kadar kadın genital organlarında canlı kalabilmektedir. Bu nedenle enjeksiyon yapıldığı günden 1 gün sonrasından itibaren 3 gün kıymetlidir ve bu sürede birkaç kez birliktelik olması yumurta ile spermin karşılaşma şansını arttıracaktır.
Yumurta Çatlatma İğnesi Sonrası Cinsel İlişki
Yumurta çatlatma iğnesi sonrası cinsel ilişki, çiftlerin doğurganlık sürecini desteklemeye yönelik bir adımdır. İğne, yumurtanın olgunlaşmasını ve ovülasyonun gerçekleşmesini sağlar. İğne yapıldıktan sonra cinsel ilişki, yumurtanın döllenme şansını artırır. Yumurta çatlatma iğnesi sonrasında, ilişki aşağıdaki şekilde gerçekleştirilmelidir:
- İğne yapıldıktan 24-36 saat sonra ilişkiye girilmesi önerilir. Ardından birkaç kez daha birliktelik faydalı olacaktır.
- Çiftlerin, ovülasyon döneminde her gün veya bir gün arayla ilişkiye girmeleri faydalıdır.
- Stres ve kaygı düzeylerini düşürmeye odaklanmak ve rahat bir atmosferde ilişkiye girmek önemlidir.
Çatlatma İğnesi Yapıldığı Gün İlişkiye Girilir Mi?
Çatlatma iğnesi yapıldığı gün ilişkiye girilip girilmeyeceği, çiftlerin kendilerini rahat ve hazır hissettmelerine bağlıdır. Genel olarak, iğne yapıldıktan sonra 24-36 saat içinde ilişkiye girilmesi önerilir. Ancak, çiftlerin iğne yapıldığı gün de ilişkiye girmelerinde bir sakınca yoktur. Yumurta çatlatma iğnesinin etkisinin en iyi şekilde değerlendirilmesi için, ovülasyon dönemi boyunca düzenli cinsel ilişki önemlidir.
