İletişim becerisi, başka insanlar ile duygu ve fikir alışverişinde bulunma yoluyla bağlantı kurma yeteneğidir. Çocuklar için başkalarıyla etkileşim kurmak, duygularını, düşüncelerini ve deneyimleri anlatmak oldukça önemlidir.
‘‘Doğru iletişim aileden başlar.’’ sözünü daha önce duymuş muydunuz? İletişim becerileri çok erken dönemde başladığından dolayı anne babalara önemli görevler düşüyor. Daha bebekken ağlayarak, gülerek, mırıldanarak ya da göz teması kurarak duygularını ebeveynlerine anlatmaya çalışan bebekler yanlarında onu sakinleştirecek ve sorununu anlayacak anne babaya ihtiyaç duyuyor.
Büyüdüğünde de aslında bu ihtiyaçlar değişmiyor ve iletişimi devam ettirmek istiyor. Yani anne babanın yanında huzuru, güveni ve mutluluğu arıyor. Ancak bu noktada anne baba bazen çocuğunun dilinden anlayamayabiliyor veya çocuklarla iletişim kurarken farkında olmadan doğru olarak bilinen birçok hata yapılabiliyor. Peki, bunu nasıl değiştirebilirsiniz ve çocuğunuzun iletişim becerilerini geliştirmeye yardımcı olmak için neler yapabilirsiniz? Sizin için bunları araştırdık. Çocuğunuzun iletişim becerilerinin gelişmesi için 5 etkili öneri ile karşınızdayız!
1. Doğru İletişim Kurun
Çocuğunuzun iletişim becerilerini geliştirmek istiyorsanız yapabileceğiniz en etkili yöntemlerden biri onunla doğru iletişim kurmaktır. Yapılan birçok araştırma gösteriyor ki doğru iletişim, çocuğun sosyal becerilerine katkı sağlarken aynı zamanda onun beyin gelişimini ve dil becerisini de olumlu açıdan destekliyor. Ancak burada önemli olan nokta sadece çocukla konuşmak değil doğru konuşma şeklini bulmak. Peki, ‘‘Nedir bu doğru konuşma şekli?’’ diye sorabilirsiniz. Sizin için maddeler halinde listeledik:
- Konuşurken göz teması kurmaya dikkat edin.
- Açık ve net konuşmaya özen gösterin
- Çocuğunuzun anlattıklarını sonuna kadar dinleyin, sadece siz konuşmayın.
- Tensel temas çocuklar için bir ihtiyaç olduğundan dolayı konuşurken çocuğunuza dokunmayı ihmal etmeyin.
- Oturuşunuza dikkat edin. Dik oturmanız ve gülümsemeniz çocuğu daha rahat, güvende ve mutlu hissettirecektir.
Bu maddelerin dışında onunla konuşurken ‘‘Bugün okulda ne yaptın? ’’ veya ‘‘Yağmurlu havalar hakkında ne düşünüyorsun?’’ gibi açık uçlu sorular sorabilirsiniz. Böylece çocuğunuzu konuşmaya teşvik eder ve iletişim becerilerinin gelişmesine destek olabilirsiniz.
2. Duygularına Saygı Gösterin
Çocuklar duygularını uçlarda yaşar ama bu duygularla mücadele etme becerileri daha gelişmediği için bazen ne yapacaklarını bilemezler. İşte burada anne baba devreye girer. Çocuğunuz, sizinle konuştuğunda yargılanmayacağını, dalga geçilmeyeceğini veya eleştirilmeyeceğini bilmesi, duygularını ve düşüncelerini sizinle paylaşmasını kolaylaştırır. Bazen korku, bazen kıskançlık, bazen öfke çocuğun taşıyamayacağı kadar yoğun yaşanıyorsa işler biraz karışmaya başlar. Bu noktada çocuk yaşadığı duyguyu anne babasına transfer edebilir. Mesela çocuk kızgınsa ve bununla baş edemiyorsa karşısındakini kızdırır ve taşıdığı yükü biraz da karşındakinin omzuna atar. Çocuğun aslında ihtiyacı olan onun ne kadar kızgın olduğunu anlamanız ve sakinleşmesi için yardım etmenizdir. Ne hissettiğini belki o bile anlayamadığı için sizin göstereceğiniz yüksek bir tepki çocuğunuzla iletişiminizi kötü yönde etkileyebilir. Peki, ne yapmak lazım? Böyle durumlar yaşadığınızda çocuğun deneyimi ile empati kurabilirsiniz. Örneğin, ‘‘Parka gitmek istediğini biliyorum ama hava kötü olduğu için evde kalmamız gerekiyor. Legolarınla oynamak ister misin?’’ ya da ‘‘Arkadaşın oyuncağını elinden aldığı için kızgın olduğunu biliyorum ama bu yüzden ona vuramazsın. Onun yerine daha güzel bir oyuncak bulalım, ne dersin?’’ gibi cümleler kurabilirsiniz. Çocuğunuzun duygu, düşünce ve deneyimlerine saygı duymanız çocuğun iletişim becerisine oldukça büyük katkısı olacaktır.
3. Birlikte Kitap Okuyun
Kitaplar, çocukların dil becerilerini geliştirirken, farklı kültürleri tanımalarını sağlayan ve dış dünya hakkında bilgi edinmelerini kolaylaştıran bir araçtır. Çocuklar, kitaplar sayesinde etrafında olan olayları sorgulamayı ve hayata daha geniş bir bakış açısından bakmayı öğrenir. Çocuğunuzla birlikte kitap okumanız birlikte dolu dolu ve eğlenceli zaman geçirmenizi sağlar. Kitap seçimlerini çocuğunuzun yapmasına izin vermenizi öneririz böylece onun ilgi alanlarına ve seçimlerine de saygı duyduğunuzu ve değer verdiğinizi göstermiş olursunuz. Hem kitap okumak hem de çocuğunuzla geçirdiğiniz zaman onun iletişim becerilerini oldukça geliştirecektir.
4. Günlük Sohbetler Edin
Çocuğunuz hiç durmadan okulda ne yaptığını veya arkadaşlarıyla oynadığı oyunları mı anlatıyor? Bunun sebebi şudur; çocukların konuşmaya ihtiyacı vardır, duygu ve düşüncelerini anlatma gereği duyarlar. Ancak yorgun olan ebeveyn çocuğu dinlemedikçe arada iletişim kopukluğu olur ve bu da dolaylı olarak çocuğun iletişim becerisini negatif yönde etkiler. Çünkü çocuk duygu, düşünce ve deneyimlerini kimse dinlemediğinde kendini önemsiz hisseder ve zamanla iletişime daha kapalı bir çocuk olur. Günlük sohbetler, hem çocuğunuzla aranızdaki ilişkinin düzelmesi hem de iletişim becerilerinin gelişmesi için etkili bir yoldur. ‘‘Bugün neler yaptın?’’ veya ‘‘ Hangi oyunları oynamayı daha çok seviyorsun?’’ gibi sorular sorarak çocuğunuzu konuşması için teşvik edebilirsiniz.
5. Sorumluluk Verin
Çocuğu bir birey olarak görmek, ona göre davranmak ve sorumluluk vermek erken yaşta ona öz güven aşılamak demektir. Kendine güvenen çocuk sosyal ilişkilerinde daha başarılı ve iletişim becerileri daha gelişmiş bir birey olur. Bu nedenle, çocuğunuz 3 yaşına geldiğinde aile içinde ufak sorumluluk alan bir birey haline gelmeli. Böylece, sosyal hayata daha uyumlu, bağımsız ve sorumluluk bilincine sahip bir çocuk yetiştirmiş olursunuz. Yapılan en sık hatalardan biri çocuğu bir birey olarak görüyoruz diyen ebeveynlerin aslında öyle görmemesi ve uzun yıllar boyunca neredeyse hiç sorumluluk vermemesidir. Böyle yetişen çocukların, sosyal hayatta mücadele ederken zorluk yaşaması daha olasıdır. Bu nedenle, masayı kurmak, oyuncakları toplamak gibi çocuğa ufak tefek sorumluluklar verilmesi uzun vadede çocuğun hem iletişim becerilerini geliştirecek hem de hayatta kalma mücadelesini destekleyecektir.
Çocuğunuzun iletişim becerilerinin gelişmesi için verdiğimiz önerilerimizin sonuna geldik! Günlük yaşamınızda uygulayabileceğiniz bu öneriler ile çocuğunuzun iletişim becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir ve uzun dönemde sosyal ilişkileri güçlü bir birey yetiştirebilirsiniz.
