Ebeveynler, yeni anne baba olduklarında bebek bakımı hakkında pek bilgi sahibi olmayabilirler. Bebeklerin normal büyüme hızının ne olduğunu ve ne zaman yavaşlayacağını merak edebilirler. Aslında cevap, bebeğin vücut tipinden hareketli olup olmamasına kadar birçok faktöre bağlıdır. Tabii bebeğinizi nasıl beslediğiniz de önemli bir nedendir. Her şeyi deniyorum, ama yine de “bebeğim az kilo alıyor” diye endişeniz varsa bir çocuk doktoruna danışmanızda yarar vardır.
Bebeğin İlk Yılında Olması Gereken Kilo Nedir?
Bebekler, doğumdan kısa bir süre sonra vücut ağırlıklarının ortalama % 3-10’unu kaybederler. Bu kilo, 2-3 hafta sonra tekrar kazanılır. Doğumdaki kilo, 4 ayda iki katına çıkar; erkeklerde 13. ayda ve kızlarda 15. ayda üçe katlanır. Tüm bebeklerin farklı şekillerde büyüdüklerini ve bunların sadece genel kurallar olduğunu unutmamalıyız.
İlk Günler:
Tüm bebekler, doğduktan sonra neyle ve nasıl beslendikleri önemli olmaksızın kilo verirler. Doğumdan itibaren 4-6 ay arasındaki bebekler,- ister anne sütü ile ister formül süt ile beslensinler- hemen hemen aynı oranda büyüyeceklerdir. Her iki türlü beslenen bebek gruplarının uzunluğu ve baş çevresi aynıdır, ancak emzirilen bebekler daha az kilo alırlar.
Vücut Tipi:
“Bebeğim kilo almıyor, neden?” diye düşünen anneler, bebeğinizin vücut tipine dikkat ettiniz mi? Bazı bebekler, doğal olarak uzun ve zayıftır. Böyle bebekler daha az kilo alır; ama daha hızlı büyüyeceklerdir. Yapıları daha kısa ve yuvarlak olan bebekler, hızlı kilo alma eğiliminde olacaklardır; ancak daha yavaş büyüyeceklerdir.
Hareketli Bebekler:
Meraklı bebekler, çevreyi keşif için hareket halindedir. Bunun için fazladan kalori yakarlar ve daha az hareketli olan bebeklere göre daha zayıf olurlar. Sakin bebekler daha kiloludur.
Büyüme Çizelgesinden Takip Edin!
Bebeğim az kilo alıyor, gibi bir endişeniz varsa, bir günde bebeğinizin altını ne sıklıkla değiştirdiğinizi kontrol edin. Acıktığı için günde 8 ila 12 kez ağlayıp ağlamadığını veya acıktığını başka sinyallerle size nasıl bildirdiğini gözlemleyin. İlk 6 ay için bebeğinizin kilo ve boy takibini büyüme eğrisinden kontrol edebilirsiniz. Büyüme çizelgeleri, genellikle bir bebeğin büyümesini takip etmek ve değerlendirmek için kullanılır. Okuması kolay, basit ve güvenilir olan Dünya Sağlık Örgütü’nün büyüme grafiğini kullanmanızda yarar var. Dünya Sağlık Örgütü’nün büyüme standartları beş kıtada, 6 ülkeden alınan ve yalnız anne sütüyle beslenen bebekler üzerinde yapılan ölçümler ile oluşturulmuştur.
Bebeğim Kilo Almıyor, Yeteri Kadar Beslenmiyor mu?
Bebeğinin yeterince kilo almadığını düşünen anneler, bebeklerinin yeterli miktarda anne sütü almadığı endişesiyle karşı karşıya kalırlar. Bebeklerin ısrarla düşük kilo aldığını söylerler. Bebeğin yeterli miktarda süt içtiğini gösteren bazı işaretler şunlardır:
- 24 saat içinde 5 tane az yoğun ıslak bez veya 6-8 tane çok ıslak bebek bezi değişimi gereklidir.
- Açık renkli idrar da yeterli derecede süt tüketimi olduğunu kanıtlar. Bebeğinizin idrarı, koyu ve kokulu ise bu bize süt alımının yeterli olmadığını gösterir.
- İyi büyüklükte yumuşak kakalar da kontrol için gerekli öğelerdendir. 6-8 haftanın altındaki bebeklerin, kendi avucunun büyüklüğünde günde 2 kere veya daha fazla dışkılamaları gereklidir. Daha sonraki dönemlerde kaka yapma sıklığı azalabilmektedir.
- Bebeğin doğumdan sonra kilo kaybettiğini belirtmiştik. Ardından yeniden kilo almaya başlarlar. Bebeğinizin kıyafetleri üzerine rahatça oluyor mu? Yoksa sıkmaya başladılar mı? Kıyafetler küçülüyorsa yeterince süt içtiğini söyleyebiliriz.
- Bebeğinizin doğduğu gün mor olan derisi normale döndüyse ve buruşukluk azalıp dolgunlaştıysa bebeğiniz yeterince besleniyor diyebiliriz.
Sütüm Var Ama Bebeğim Kilo Almıyor!
Bebeğim yeterince anne sütü alıyor. Peki, bebeğim kilo almıyor, neden? Bebeğinizin yeterince süt aldığını gösteren belirtilerin var olduğunu gözlemlediniz. Bebeğinizin kilosu az, kırışık ve gevşek bir cildi varsa altta yatan nedeni tıbbi bir sorun olabilir. Bu, yavaş kilo alımının nedenidir diyebiliriz. Kilo alımını etkileyebilecek durumlar:
- Soğuk algınlığı ve idrar yolu enfeksiyonları
- Kusma (örneğin pilorik stenoz veya ciddi reflü)
- Annenin tükettiği gıdalara duyarlılık
Böyle durumlar nedeniyle kilo alımı durmuşsa veya çok azsa bebeğinizi çocuk doktoruna götürmelisiniz. Bebeğim yeterince anne sütü alıyor, ama bebeğim az kilo alıyor. Bazı yetişkinler doğuştan minyon yapıya sahiptir. Eğer ki bebeğiniz mutlu ve sağlıklı görünüyor ve bebeğinizin gelişimi büyüme tablosunun genellikle alt sınırlarında seyrediyor ama yeterince süt alıyorsa ve gelişimsel dönüm noktalarını (başını sese çevirme, ellerini ağza götürme, başını desteksiz dik tutma, …) yerine getiriyorsa “Bebekler neden kilo almaz?” sorusunun cevabı ailevi faktörlere bağlı olabilir. Sonuç itibariyle kısa boylu anne babanın bebeği de genetik olarak kısa olacaktır.
Bebeğinizin İştahını Açmanın Yolları Nelerdir?
Anne sütüyle beslenen bebekler arasında, kendi isteğiyle süt içen ve annelerinin yanında uyuyup gece boyunca emzirilme olanağına sahip bebeklerin, beslenme programına uymaya zorlanan bebeklerden daha hızlı büyüdükleri gözlemlenmiştir. Bebekleri zorlamak yersizdir. Onların temelde basit birkaç ihtiyacı vardır: yemek, barınma, uyku ve en önemlisi sevgi.
- Bebeğinizi belli zamanlarda zorla beslemek yerine onu gözlemleyin. Acıktığı anlarda size bazı sinyaller verecektir. Böyle anlarda onu beslemeye çalışın.
- Bazı bebekler, ışık ve gürültüden çok etkilenir. Aç olduklarında bile beslenmemek için savaşırlar. Bebeğiniz, beslenmek yerine etrafına bakmak için sizi zorluyorsa ışıkları kapatmayı deneyebilirsiniz.
- Bebeğinizi farklı pozisyonlarda emzirmeyi deneyin. Böylece bebeğiniz ve sizin için uygun emzirme yöntemini bulabilirsiniz.
- Bebeğinizle oynayın. Küçük bebeğinizi oyuncaklarla oynatıp onu yorabilirsiniz. Çocuğunuz büyüdükçe dışarı çıkıp temiz hava almasını sağlayın. Aktif bir bebek daha fazla süt tüketecektir.
Bebeğimin Kilo Alması Yavaşladı, Neden?
Bebeğimin gelişimi normaldi, ancak aniden bebeğim az kilo almayabaşladı. Nedeni ne olabilir?
- Bebeğinizin davranışlarında herhangi bir değişiklik var mı? Örneğin, artık daha uzun süreli uyuyabilir ve beslenmeyi erteleyebilir.
- Bebeğinizi aç olduğu zamanlarda mı emziriyorsunuz yoksa belirli zamanlarda zorlayarak mı besliyorsunuz? Zorlamak iştahını azaltabilir.
- Anne, stres altında mı? Bazı kadınlar stres altındayken bebekler de onlardan etkilenir ve emme istekleri azalabilir.
- Süt oluşumunu azaltabilecek bir ilaç kullanmış olabilirsiniz. Hamile de olabilirsiniz. Bunlar süt tedarikinizde düşüşe neden olabilir.
- Bebeğiniz hastalandı mı? Hafif bir soğuk algınlığı bile, bir iki hafta boyunca beslenmeyi ve kilo alımını engelleyebilir.
Biraz da Gözlemleyelim!
Emzirilen bir bebeğin kilo alımının 3-4 ayda yavaşlaması çok normaldir. Çok ani kilo değişiminde; bebeğiniz mutlu görünüyorsa, büyüme değerleri ve gelişimi sağlıklıysa bekleyip ne olacağını gözlemlemek en doğrusu olacaktır.
Bebeklerin sıklıkla beslenme ihtiyaçları vardır. Katı gıdaya geçildiğinde her beslenme saatinde -kademeli olarak- fazladan yiyecek verin; ancak bebeğinizin midesinin yaklaşık yumruğu büyüklüğünde olduğunu unutmayın. Aşırı derecede beslenirse fazla yiyeceği kusabilir. Öğünlerin sıklığını artırmak, bebeğinizi daha çok yemeye teşvik etmenin etkili bir yolu olacaktır.
İlk 6 aylık beslenmede, anne sütü veya formül süt bebeğiniz için gerekli olan yöntemdir. Bebeğiniz ilk yaşına yaklaşırken katı yiyeceklerin önemi artar. Bebeğim az kilo alıyor, diyorsanız önce katı yiyeceklerle besleyin, ardından anne sütü veya formül sütü verin.
Bebeğinizin yemek yeme sıklığını artırdıysanız ve süt içme seanslarının bazılarının yerini katı gıdalar ile değiştirdiyseniz ve buna rağmen bebeğiniz hala kilo almıyorsa çocuk doktoruna gitme zamanınız gelmiştir. Bebekler neden kilo almaz sorusunun cevabını bulmak için doktorunuz, bebeğinizin tetkiklerini yaparak yardım edecektir.