Aile içi iletişim hayatın her aşaması ve gelecek için oldukça önemlidir. Her anne baba hayatı boyunca çocuklarına en iyi imkânları sağlamak, onları en iyi koşullarda büyütmek ister.
Aslında bunun için, yani çocuklara en iyi hayatı sağlamak için yapılabilecek en önemli ve en temel şey; ev içerisinde eşler arasında ve çocukla sağlıklı iletişimin hâkim olduğu bir ortam yaratmaktır. Sağlıklı iletişimin gerçekleştiği bir ortamda karşılaşılacak büyük küçük bütün sorunlar ciddi sonuçlara neden olmadan çözüme kavuşacak ve yaşam kalitesi oldukça yükselecektir.
Evde akşamları yemek yerken, televizyon izlerken ya da başka bir şeyle uğraşırken gün içerisinde yapılanların, karşılaşılanların anlatıldığı kısa ve yüzeysel konuşmalar aile fertlerinin ilişkisini güçlendirmenin aksine aralarındaki bağın zayıflamasına neden olmaktadır. Yapılan her öylesine konuşma gün içerisinde yaşanan duyguların, olaylara, insanlara karşı düşüncelerin, hislerin geçiştirilmesine, paylaşılmamasına sebep olmaktadır. Bu da bir süre sonra bireylerin onlar için önemli olan konuları konuşmamalarına ve birbirlerinden uzaklaşmalarına yol açar. Bunun sonucunda da anne, baba ya da çocuk bağ kurmak için dışarıda başkalarına yönelmeye başlarlar ve aile içi iletişim bağları zayıflayabilir.
Kişisel duyguların, fikirlerin paylaşılamadığı ya da bir karşılık görmediği, iletişim ve ilişki açısından doyuma ulaşılamayan evlerde kişilerin dışarıya yönelmesi sonucu aile bireyleri birbirlerine yabancılaşmaya başlamaktadır. Bu durum uzun vadede karşılıklı çatışmalara, üstesinden gelinmesi zor sorunlara yol açmaktadır.
Sağlıklı bir iletişim üzerine kurulu ailelerde herkes kendi duygusunu, düşüncesini, onu rahatsız eden durumu, kaygılarını rahatlıkla paylaşır. Böylece tüm bireyler birbirini gerçek anlamda tanır. Tanıdıkça birbirlerine olan yaklaşımları iyileşir ve aralarındaki bağ her geçen gün daha da güçlenir. Etkileşimin güçlü olduğu ailelerde alınan kararlarda, atılacak adımlarda ailenin her üyesinin söz hakkı vardır.
Herkesin kendini rahatça ifade edebildiği, güvende hissettiği evlerde büyüyen çocuklar kendilerini güzelce ortaya koyabilen, kendilerine güvenen bireyler olarak yetişmektedirler. Bunun tam tersi bir ortamda yetişen çocuklar ise başkalarına bağımlı, fikirlerini ortaya koyamayan yetişkinler olurlar. Bu nedenle hem güçlü bağların oluşması hem de sağlıklı bireylerin yetişmesi açısından aile içi iletişimin önemi çok büyüktür.
Aile İçi İletişim Neden Zayıftır?
- Kişilerin birbirini dinlememesi,
- Karşıdaki kişinin duygu ve fikirlerinin görmezden gelinmesi, onlara gereken önemin verilmemesi,
- Karşıdaki kişinin olduğu gibi kabul edilmemesi,
- Bireyleri ilgilendiren konuların yüzeysel bir şekilde konuşulup geçilmesi,
- Önceden yaşanmış olumsuz olaylara sıkı sıkıya bağlı kalınması ve dönem dönem bunların gün yüzüne çıkması,
- Sürekli eleştirel bir tavır takınılması,
- Karşı tarafın kendisini anlatmasına, ifade etmesine izin verilmemesi,
- Birlikte yapılan faaliyetlerin önemsenmemesi,
- Yalan söylenilmesi,
- Karşı tarafı anlamaya değil, yargılamaya yönelik olunması,
- İlk adımın, fedakârlıkların hep karşı taraftan beklenilmesi,
- Sorunları konuşup çözüme kavuşturmak yerine küsülmesi, konuşulmaması,
- Yönlendirme yapılması,
- Tehdit etmek,
- Kişinin, karşı tarafın söylediklerinden çok kendi yorum ve çıkarımlarına inanması,
- Karşı tarafla dalga geçilmesi, onun küçük düşürülmesi,
- Şiddete başvurulması,
- Hakarette bulunulması,
- Karşı tarafa güvenmek yerine yoğunlukla şüpheyle yaklaşılması,
- Sorulan soruların cevaplanmaması, geçiştirilmesi,
- Emir içeren konuşmalar yapılması,
- İlişkide baskın taraf olmaya çalışılması,
- Karşı tarafı anlamaya değil suçlamaya yönelik bir tutumun sergilenmesi,
- Kendi fikirlerini kabul ettirme çabası,
- Yaşanan küçük problemlerin olduğundan büyütülmesi gibi yapılan hatalar aile içi iletişimin zayıflamasına ve aile fertlerinin birbirlerinden bir noktada kopmalarına neden olmaktadır.
Aile içindeki dengeler ve bireylerin birbirleriyle olan iletişimi sadece o evi değil, aynı şekilde her bireyin dışarıdaki kişisel hayatını da etkiler. Bu nedenle ailede etkileşimi engelleyen faktörleri bilmek ve bunlardan olabildiğince uzak durmak aile ilişkileri açısından oldukça önemlidir.
Aile İçi İletişim ve Bunu Güçlendirmenin Püf Noktaları
- Aktif bir dinleyici olun. Bir aile bireyiniz size bir şey anlattığında onu dinlediğinizi, ona önem verdiğinizi beden dilinizle yansıtın.
- Her ne olursa olsun karşınızdaki kişiye saygı duyun.
- Karşınızdaki kişiyi olduğu gibi kabul edin.
- Olaylara onun gözünden bakmaya çalışın. Empati, bütün ilişkilerin temel taşlarından biridir.
- Ailecek birlikte vakit geçirebileceğiniz etkinlikler düzenleyin. Birbirinize zaman ayırın.
- Ev içinde demokratik bir ortam oluşturun. Herkesin fikrini ortaya koyduğu ve her fikrin önemli olduğu ortam yaratın.
- Yaşanan sorunları yorum katmadan açık ve net bir şekilde ortaya koyun.
- Biri bir şey anlattığında telefon, televizyon, gazete gibi başka şeylerle uğraşmak yerine o kişiye, anlatılana odaklanın.
- Aileyi ilgilendiren durumlarda herkesin söz hakkı olmasına özen gösterin.
- Sizi rahatsız eden bir durum olduğunda susmak yerine olduğu gibi ortaya koyun.
Farkında olmasak da yaptığımız birçok şeyle karşı tarafı kendi gözümüzle tanımlamış oluyoruz. Yaptığımız her hareket, söylediğimiz her söz, sergilediğimiz her davranış karşımızdaki kişiye bir mesaj verir ve kişiler de aldıkları bu mesajlar doğrultusunda kendilerini tanımlar, değerli ya da değersiz olduklarına, güvende olup olmadıklarına karar verirler. Bu nedenle hem ailemizle güzel bir iletişim ve ilişki kurmak hem de onları değerli ve güvende hissetmelerini sağlamak için aile içi iletişimi kuvvetlendirmek çok önemli.
Psikolog Beliz EREREN
