Beşik ölümü olarak da bilinen ani bebek ölümü sendromu (ABÖS) 1 yaşından ve genellikle 3 aylıktan küçük bebeklerin açıklanamayan ölümü anlamına gelir.
Beşik veya karyola ölümü olarak da adlandırılan ani bebek ölümü sendromu (ABÖS), tamamen sağlıklı olduğu düşünülen bir yaş altındaki bir bebeğin, ani ve beklenmedik şekilde ölmesi ve ölüm sebebinin tıbbi araştırmalarla açıklanamaması durumudur. ABÖS gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bir ay ile bir yaş arasında bebek ölümlerinin önde gelen nedenidir. Özellikle vakaların yüzde 95’i ilk altı aylık dönemde gerçekleşmektedir.
ABÖS gelişiminde anneye, bebeğe ve çevreye ait birçok risk faktörü tanımlanmıştır. Bu risk faktörlerini önlemek için Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) tarafından “A-B-C” kuralı geliştirilmiştir. Bunlardan en önemlisi bebeği yüz yukarı gelecek şekilde uyutmaktır.
ABÖS Riskini Azaltmak İçin İpuçları
ABÖS riskini nasıl azaltabileceğinizi öğrenmek önemlidir. Bebeğinizi güvende tutmak ve ABÖS risklerini azaltmak için, aşağıdaki önlemleri alın:
- Bebeğinizi uykuya sırt üstü yatırın. Hayatının ilk bir yılında buna her seferinde uyun ve onun bakımıyla ilgili olan herkese bunun, şekerleme ya da gece uykusu fark etmeksizin zorunlu olduğunu söyleyin. Bazı bebekler sırt üstü yatırılsalar da yüzüstü ya da yan dönebilirler. Uzmanlar her iki yöne de yardım olmadan kendi kendilerine dönebildikleri sürece onları öyle bırakmanın sorun olmadığını söylüyor.
- Beşiği çıplak bırakın. Şiltenin sert olduğundan ve kenarlarında hiçbir boşluk kalmaksızın beşiğe tam oturduğundan emin olun. Ped, minder, battaniye, yorgan, yastık gibi şeyler kullanmaktan kaçının. Sadece sıkı biçimde geçirilmiş çarşaf kullanın —gevşek yatak takımı kullanmayın. Beşiğe yumuşak ayıcıklar da dahil olmak üzere hiçbir oyuncak koymayın. Bu kabarık yüzeyler ve cisimler, bebeğinizin nefes almasını engelleyebilir.
- Bebeğinizi sert bir yüzeye alın. Bebeğiniz bazen araba koltuğu, puset ya da sling’de uyuyakalabilir. Onu en kısa sürede sert bir yüzeye alın. Bebeğinizi asla su yatağı ya da bir yastık üzerinde uyutmayın.
- Bebeğinizi aşırı sıcağa maruz bırakmayın. ABÖS riskini artıracağı için, bebeğinizin sıcağa maruz kalmasından kaçının. Yatağa yatırdığınızda başının açık olduğundan, oda sıcaklığının sizin için uygun olduğundan emin olun —çok sıcak olmamalı. Bebeğinizi sizin giydiğinizden sadece bir kat daha fazla giydirin ve battaniye kullanmayın. Bunun yerine, giyilebilir battaniye ya da kapüşonsuz ve çorapsız bir uyku tulumu giydirmeyi deneyin. Bebeğinizin kafası çok sıcak ve terliyse ya da göğsü çok sıcaksa, fazla sıcaklamış demektir.
- Bebeğinizi odanızda uyutun. Bu kişisel tercihlerinize bağlı olsa da, uzmanlar bebeğinizin kendi beşiğinde, odanızda sizinle birlikte uyumasını önermektedir. Mümkünse bunu bir yıla kadar deneyin ve bebek karyolası ya da beşiğini yatağınızdan yaklaşık bir kol uzaklığında tutun.
- Bebeğinizle uyumayın. ABÖS riskini artıracağı için bebeğinizle aynı yatakta uyumamanız önerilmektedir, çünkü uyurken kazayla bebeğinizin üstüne yuvarlanabilirsiniz ve bebeğiniz yatak takımına dolanma riski altında kalır.
- Bebeğinizi emzirin. Yapabiliyorsanız, bebeğinizi en az altı ay emzirin Araştırmalar, bunun ABÖS riskini önemli biçimde azaltabildiğini söylemektedir.
- Ten teması. Ten temasının birçok yararı vardır. Bunu emzirir ya da biberonla beslerken veya gün içinde herhangi bir zaman uygulayabilirsiniz. Babalar da bunu yapabilirler.
- ABÖS bebek monitörüne güvenmeyin. Uzmanlar ABÖS riskini azalttığı söylenen monitör ve diğer araçların kullanımını önermemektedir, çünkü bunların etkisiz oldukları bulunmuştur.
- Emzik verin. Şekerleme ve uyku zamanlarında emzik emmesi, ABÖS riskini azaltabilir. Ancak kayış ya da zincirli olanlar veya giysiye tutturulanları kullanmayın. Eğer emziriyorsanız, emzik vermeden önce bebeğiniz 3-4 haftalık olana ve emzirme rutininizin düzene girene kadar bekleyin. Uyurken emziği ağzından düşerse, tekrar geri vermeyin.
- Bebeğinizin bulunduğu ortamda sigara içmeyin. Bebeğinizin yanında sigara içmeyin. Arabanız ve evinizde de sigara içilmesine izin vermeyin. Bebeğinizi sigara içilen ortamlardan uzak tutun.
- Bebek yatağı ve eşyalarının güvenli olduğundan emin olun. Beşik, yatak, bebek arabası ve oyun alanı tüm güvenlik standartlarına uygun olmalıdır. Kırıksa kullanmayın, ödünç ya da ikinci el alıyorsanız güncel yönetmeliklere uygun olduğundan emin olun.
- Bebeğinizi emzirirken uyuyakalmayın. Bebeğinizi bir kanepe ya da yastıklarla desteklenmiş bir sandalyedense, tüm yastıklar ve yatak takımları kaldırılmış yatağınızda emzirmeniz daha iyidir. Emzirirken uyuyakalırsanız, uyanır uyanmaz bebeğinizi yatağına yatırın.
- Göbek üstü zamanı. Bebeğiniz uyanıkken, boyun ve sırt kaslarının güçlenmesine yardımcı olacağı için, ona bolca göbek üstü zamanı ayırın. Uyanık kaldığından emin olmak için, göbek üstü zamanında yanında olmanız gerektiğini unutmayın.
Dikkatli olun
• Bebeğinizin odasında size rahat gelen bir sıcaklık derecesi sağlamaya çalışın.
• Bebek uyurken başını sarmayın; başı sıcak ve terliyse ortam fazla sıcak demektir.
• Beşik veya sepete boşluk olmadan tamı tamına uyan sert bir bebek yatağı kullanın.
• Yatağın etrafına sıkıca geçen çarşaflar kullanın, çarpma önleyici yastıklar kullanmayın.
• Büyük oyuncaklar ve pelüş hayvanları beşik veya sepetin dışında tutun.
• Bebeğinizin etrafında veya odasında sigara içilmesini önleyin.
